5.0
2016-11-17Recenzja zweryfikowana ,,Zemsta i przebaczenie. Narodziny gniewu’’ to pierwsza część nowego cyklu powieściowego autorki. Zaintrygowana okładkowym blurbem postanowiłam czym prędzej zapoznać się z niniejszą lekturą. I muszę przyznać, że była to jedna z lepszych decyzji podjętych przeze mnie w ostatnim czasie, ponieważ dostałam w swoje ręce wyjątkową historię o miłości, stracie, niespełnionych ambicjach, popełnianiu błędów, poświęceniu i życiu, które nie zawsze układa się tak, jak byśmy chcieli. Z całą pewnością jeszcze długo będę pod jej urokiem.
Podobnie jak w swych poprzednich książkach pisarka osadziła fabułę w kilku krajach, pokazując losy dwóch spokrewnionych z sobą mężczyzn i ich potomków na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Jestem oczarowany tą podróżą, albowiem było mi dane poznać prawdziwe ludzkie dramaty na tle wojennej zawieruchy oraz przeżyć mieszankę różnorodnych emocji, takich jak ślepą nienawiść, raniącą zazdrość, poczucie niesprawiedliwości, nieufność wnoszącą niepokój, chęć zemsty, demoralizację, zagubienie i tlącą się iskierkę nadziei na lepsze jutro. Tego nie da się opisać, to trzeba przeżyć samemu.
Przez karty powieści przewija się cała plejada autentycznych bohaterów, a każdy w pewien sposób wybija się na tle innych. Najwięcej uwagi poświęcono czterem postaciom: Julianowi Chełmickiemu, Emilowi Lewinowi, Hance Lewinównie oraz Alicji Rosińskiej. Wiarygodnie dopracowano siatkę powiązań między nimi. Animozje, przyjaźnie, niezabliźnione rany, tajne układy, złe wspomnienia, rywalizacja, wewnętrzne napięcia czy pragnienia - wszystko to przeplata się ze sobą tworząc niezwykle emocjonującą otoczkę towarzyszącą całej akcji. W szczególności dominuje zazdrość braterska, która jest głównym motorem napędzającym całą machinę. Pewnego dnia nastoletni Emil dowiaduje się, że jego ojciec nie jest prawdziwym ojcem:
,,Emilowi odpłynęła krew z twarzy, gdy usłyszał, że nie jest Lewinowym synem, ale bogacza i szlachcica, Antoniego Chełmickiego. On był jego synem i Julian również. Ale to ten drugi się kształcił w Warszawie, na koniach arabach wierzchem jeździł i spotykał się z jego miłością, Adrianną Daleszyńską. (…) zrozumiał, skąd u niego tęsknota za lepszym życiem, niż to, które dotychczas było jego udziałem. Czuł przecież przez skórę, że stworzony jest do innego świata.’’
Wściekły i rozgoryczony poprzysięga zemstę, która sukcesywnie prowadzi do wielu nieoczekiwanych wydarzeń.
,,Wciągnę ciebie i twojego synalka na dno. Na samiutkie dno. I wiedz, że kiedyś ten dzień nadejdzie. Dzień zapłaty, tato…’’
W książce pojawia się również wątek miłosny, nakreślony nienachalnie i z wyczuciem. Próżno tu szukać ckliwych frazesów czy cnotliwych westchnień. Znajdziemy za to liczne rozczarowania, zdrady, szantaże, wstyd, poczucie winy, rozpacz, determinację i ból spowodowany niespełnionymi oczekiwaniami i marzeniami. Całość układała się w finezyjną mozaikę pełną barw i znaczeń, która przyciąga, fascynuje i skłania do refleksji.
Autorka nie szczędzi nam też opisu samej wojny. Wiele fragmentów czytałam ze ściśniętym sercem. Codzienne obcowanie ze śmiercią, nieustanny strach, bezlitosna walka o byt – trudno reagować obojętnością na takie okrucieństwo. Obserwować, jak wróg okupuje nasz kraj, niszczy domy, grabi cudzą własność, obdziera ludzi z godności i morduje ich w bestialski sposób. Niewyobrażalna jest ludzka podłość. Trzeba jednak pamiętać, że nie należy mierzyć wszystkich jedną miarą, gdyż nie każdy nazista czy bolszewik to wyzbyty uczuć barbarzyńca. Tak samo jak nie każdy Polak jest patriotą godnym naśladowania. Wszędzie zdarzają się wyjątki.
Jestem pod wielkim wrażeniem stylu Joanny Jax. Lekko i sugestywnie maluje słowami, że niekiedy ma się wrażenie, jakby dana scena rozgrywała się przed oczami czytelnika. Na każdym kroku udowadnia, że jest wnikliwą obserwatorką - z dużą dozą realizmu podkreśla ludzkie słabości, wiarygodnie odmalowuje uczucia i bez upiększania przedstawia wojenną rzeczywistość od najmniej oczywistych stron. Według mnie majstersztyk w swoim gatunku. Już nie mogę doczekać się kontynuacji, która ukaże się w lutym w 2017 roku.
Podsumowując:
Znakomite połączenie fikcji literackiej z prawdą historyczną. Na tle intryg, zdrad, namiętności, nienawiści, krwawych zbrodni i niezłomnej walki o wolność ujawnia się cała złożoność ludzkiej natury - od słabości ciała i ducha po ogromną determinację i heroizm. Uwielbiam tę sagę!
