Atlas nowoczesności. Kolekcja sztuki XX i XXI wieku

Publikacja stanowi próbę przeniesienia konstrukcji stałej ekspozycji muzealnej w przestrzeń książki. Znajdziemy tu teksty na temat sztuki nowoczesnej oraz materiał ilustracyjny
złożony z reprodukcji prac eksponowanych w ramach wystawy.
Atlas nowoczesności to osnuta wokół dzieł pochodzących z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi opowieść o nowoczesności rozumianej jako zestaw idei, napięć i energii, do dzisiaj pośrednio lub bezpośrednio kształtujących rzeczywistość społeczną. W niniejszym wydawnictwie opowieść ta przyjmuje formę wizualno-tekstowego kolażu, dla którego punktem wyjścia jest otwarta na początku 2014 roku w jednej z siedzib łódzkiego muzeum wystawa przygotowana pod kierownictwem Jarosława Suchana przez zespół kuratorski w składzie: Aleksandra Jach, Paulina Kurc-Maj, Maria Morzuch, Anna Saciuk-Gąsowska, Katarzyna Słoboda, Joanna Sokołowska, Magdalena Ziółowska.
Zarówno wystawa, jak i odwołujące się do niej wydawnictwo nie opowiadają o dziejach modernizmu ani tym bardziej o historii modernistycznej sztuki. Miast chronologicznie uporządkowanej narracji oferują montaż wyobrażeń nowoczesności oraz jej śladów utrwalonych w sztuce XX i XXI wieku. Pojawiający się w tytule atlas określa zasadę przyjętej konstrukcji: jest ona swoistym zbiorem map, z których każda opisuje topografię innego terytorium nowoczesności. Nie wszystkie terytoria zostały w nim opisane, ale też niekompletność tego zbioru, a także kolażowy sposób jego organizacji zdają się najlepiej oddawać nowoczesne doświadczenie rzeczywistości jego nieuchronną fragmentaryczność i nieciągłość.
Publikacja stanowi próbę przeniesienia przyjętej dla wystawy konstrukcji w przestrzeń książki co, oczywiście, nie odbywa się bez strat. Książka nie oddaje wszystkich jej wymiarów, równocześnie jednak rozbudowuje ją o nowe treści. Otwierający esej przedstawia metodologiczne konteksty, w jakich ujmowana jest nowoczesność za pomocą atlasu. Przyjęta w nim perspektywa zostaje rozwinięta w kolejnych czternastu rozdziałach. Składają się na nie krótkie opracowania na temat poszczególnych fenomenów nowoczesności, przygotowane przez badaczy i badaczki specjalizujące się w danej dziedzinie, oraz materiał ilustracyjny złożony z reprodukcji prac eksponowanych w ramach łódzkiej wystawy. Dopełnienie stanowią przygotowane na potrzeby niniejszego wydawnictwa kolaże Witka Orskiego, umieszczone na początku rozdziałów. Zestawiają one, mieszają i przemieszczają elementy prac pochodzących z różnych części oryginalnego atlasu, otwierając tym samym wyobrażenia nowoczesności na kolejne przekształcenia i interpretacje. Nowoczesność nieprzypadkowo staje się przedmiotem refleksji w łódzkim Muzeum Sztuki. To w nim została stworzona jedna z pierwszych w świecie muzealnych kolekcji sztuki modernistycznej. To tutaj przez dziesięciolecia kształtowano obraz artystycznego modernizmu, ustanawiając hierarchie obowiązujące w sztuce polskiej do dzisiaj. Co jednak najważniejsze, to tutaj właśnie ideę muzeum powiązano z nowoczesną ideą krytyczności, uznając, że misją Muzeum Sztuki winno być wyzwalanie zdolności do krytycznego widzenia rzeczywistości zarówno tej artystycznej, jak i pozaartystycznej.