Aleksander Sołżenicyn

Aleksander Sołżenicyn w młodości fascynował się postacią Lenina, ale w miarę upływu czasu zmienił radykalnie swoje poglądy. W dorosłym życiu wielokrotnie podkreślał swoją niezależność. Nie utożsamiał się z żadną frakcją polityczną. Był natomiast wielkim orędownikiem walki o prawa człowieka.

Studiował matematykę na Wydziale Fizyki i Matematyki Państwowego Uniwersytetu w Rostowie. Uczęszczał również zaocznie na zajęcia Moskiewskiego Instytutu Filozofii, Historii i Literatury. Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel matematyki.

W 1941 r. powołano go do służby wojskowej. Walczył w Prusach Wschodnich i na froncie pod Orłem. Za heroiczną postawę został odznaczony Orderem Wojny Ojczyźnianej drugiego stopnia oraz Orderem Czerwonej Gwiazdy. Awansowano go także do stopnia kapitana artylerii.

W 1945 r. władze przechwyciły jego prywatną korespondencję, w której negatywnie wypowiadał się na temat Stalina. Został aresztowany i skazany na 8 lat łagrów. Po zwolnieniu z obozu przesiedlono go na tereny Kazachstanu. Został zrehabilitowany w czasie odwilży.

Tworzyć zaczał na zesłaniu, choć początkowo nie spisywał nic na papierze, a tylko zapamiętywał teksty. Był głęboko przekonany, że jego utwory nie zostaną nigdy wydane. Po powrocie do kraju spontanicznie wysłał opowiadanie "Jeden dzień Iwana Denisowicza" do magazynu "Nowyj Mir".

Publikacja tekstu, który stanowił wstrząsający opis dnia z życia więźnia łagru, stała się wydarzeniem zarówno literackim, jak i politycznym. Autor szybko zyskał rozgłos i sławę, a jego kolejne opowiadania wzbudzały olbrzymie zainteresowanie w kraju i za granicą. Tematykę łagrów pisarz poruszał jeszcze kilkukrotnie np. w "Archipelagu Gułag" czy "Oddziale chorych na raka".

W 1970 r. otrzymał Literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Z obawy przed konsekwencjami pisarz nie zdecydował się odebrać nagrody osobiście. Władze ZSRR, nie mogąc już oficjalnie szykanować nagrodzonego pisarza, postanowiły odebrać mu radzieckie obywatelstwo i wygnać go z kraju. Noblista spędził na emigracji 19 lat. Po upadku ZSRR przywrócono mu prawa obywatelskie i rosyjski paszport.