Czuły oschły, wielkoduszny pamiętliwy, zaangażowany zdystansowany, odważny ostrożny, klerk bon vivant, nieśmiały awanturnik, uczeń mistrz, esteta wrażliwy na brzydotę, podróżnik potrzebujący stałego miejsca powrotów, hojny chciwy, empatyczny egoistyczny, stały zmienny Dwubiegunowy. Niespokojny. Poszukujący. Zbigniew Herbert.
Wspominają go w tej książce członkowie rodziny, przyjaciele z młodości, koledzy ze studiów, kochane kobiety, pisarze, malarze, tłumacze, wydawcy, redaktorzy, dziennikarze, aktorzy, wyznawcy, uczniowie. Ambiwalencja wpisana jest także w ich opowieści o Herbercie. Mówią o nim i o jego twórczości, spotkaniach i listach, dzieciństwie i starości, miłości i wrogości, radości i cierpieniu, realiach PRL-u i wyjazdach na Zachód, niepokoju intelektualnym i niepokoju życia, środowisku literackim i wielkiej Historii. O wierności w ciągłej zmianie. Wierności ideom, ludziom, miejscom, dziełom sztuki, sobie samemu.
Autor Pana Cogito pisał w liście do Barańczaka: Jestem zdania, że moje życie było przeciętne, zbyt przeciętne, jak na moje doświadczone pokolenie. Czy rzeczywiście?
Trudne, bardzo trudne życie i jarząca się jasność poezji, ten kontrast był uderzający.
Adam Zagajewski
Anna Romaniuk (ur. 1980 r.) historyk literatury. Kierownik Zakładu Rękopisów BN. Autorka książki Drobina białka. Motywy roślinne i zwierzęce w liryce Haliny Poświatowskiej (2004). Opracowała Jarosława Iwaszkiewicza Listy do córek (2010) oraz tomy Dusza czyśćcowa, Wspomnienia o Stanisławie Grochowiaku (2010) i Obecność. Wspomnienia o Czesławie Miłoszu (2012).
