Spis treści Show
Wiedźmin Geralt z Rivii jest obecnie jednym z najpopularniejszych bohaterów światowej popkultury. Obecnie znany jest z popularnych gier CD Projekt Red, amerykańskich komiksów wydawanych przez Dark Horse Comics oraz serialu platformy Netflix. Wszystko zaczęło się jednak od słowa pisanego, gdy Andrzej Sapkowski w grudniu 1986 roku opublikował w “Fantastyce” pierwsze opowiadanie o Geralcie. W jakiej kolejności czytać “Wiedźmina”, uwzględniając liczne książki i komiksy? Na to pytanie odpowiadamy w poniższym artykule. Serdecznie zapraszamy do lektury naszego tekstu zarówno tych, którzy cyklu o Wiedźminie nie znają, jak i tych, którzy jeszcze raz chcą przeżyć przygody u boku Białego Wilka!
Wiedźmin – kolejność opowiadań
Jak wspomnieliśmy wyżej, Geralt z Rivii zadebiutował w grudniu 1986 roku w opowiadaniu nazwanym po prostu “Wiedźmin”. Była to praca konkursowa, która została nagrodzona trzecim miejscem w konkursie magazynu “Fantastyka”. W kolejnych latach powstawały kolejne opowiadania, w których Sapkowski reinterpretował w postmodernistycznej manierze znane mity i legendy (od “Królowej śniegu”, przez “Piękną i bestię”, po “Małą syrenkę”). Łącznie krótkich tekstów ze świata Wiedźmina Sapkowski napisał piętnaście, a trzynaście z nich trafiło do zbiorów “Ostatnie życzenie” i “Miecz przeznaczenia”, które są wskazywane jako najlepszy początek dla rozpoczęcia przygody z prozą Sapkowskiego.
Dwa pozostałe – “Droga, z której się nie wraca” oraz “Coś się kończy, coś się zaczyna” – uznawane są powszechnie za teksty niekanoniczne. Pierwszy skupia się na bohaterach, w których wielu dopatruje się bycia rodzicami Geralta. Drugi niektórzy uważają za alternatywne zakończenie Sagi o Wiedźminie (o której więcej w dalszej części niniejszego tekstu). Oba opowiadania można obecnie przeczytać w zbiorze “Maladie i inne opowiadania”, w którym zostały zebrane teksty Sapkowskiego nie odnoszące się do Wiedźmina (część z nich reprezentuje gatunek inny niż fantasy).
Opowiadania ze zbiorów “Ostatnie życzenie” i “Miecz przeznaczenia” najlepiej czytać w kolejności, w jakiej zostały ułożone w obu tomach (zaczynając od lektury “Ostatniego życzenia”):
Wiedźmin – kolejność opowiadań w zbiorze “Ostatnie życzenie”
Na pierwszy tom opowiadań składa się siedem tekstów:
- “Głos rozsądku”, które spaja pozostałe opowiadania, tworząc między nimi fabularną nić połączenia.
- “Wiedźmin”, czyli debiutanckie opowiadanie Sapkowskiego o Geralcie, w którym poznajemy zabójcę potworów.
- “Ziarno prawdy”, czyli reinterpretacja “Pięknej i bestii” według Andrzeja Sapkowskiego.
- “Mniejsze zło”, opowiadanie nawiązujące do historii Królewny Śnieżki, w którym Geralt poznaje dwie wersje tych samych wydarzeń i musi podjąć niełatwą moralnie decyzję.
- “Kwestia ceny”, być może najważniejsze opowiadanie z punktu widzenia późniejszego pięcioksięgu, to właśnie w nim wiedźmin przybywa do Cintry i konfrontuje się z “prawem niespodzianki”, które wpłynie na późniejsze wydarzenia cyklu.
- “Kraniec świata”, w którym na scenę wkracza bard Jaskier, wierny towarzysz Geralta i kronikarz jego przygód.
- “Ostatnie życzenie”, nawiązujące do “Baśni tysiąca i jednej nocy”, gdzie Geralt musi rozprawić się z dżinem, a także poznaje czarodziejkę Yennefer.
Wiedźmin – chronologia opowiadań w zbiorze “Miecz przeznaczenia”
Na drugi tom opowiadań składa się sześć tekstów:
- “Granice możliwości”, w którym Geralt, Jaskier i Yennefer biorą udział w polowaniu na smoka.
- “Okruch lodu”, tekst posiadający nawiązania do baśni o Królowej śniegu.
- “Wieczny ogień”, gdzie Geralt i Jaskier trafiają na zmiennokształtną istotę.
- “Trochę poświęcenia”, gdzie Sapkowski bawi się motywami znanymi z “Małej syrenki”.
- “Miecz przeznaczenia”, w którym Geralt po raz pierwszy spotyka Ciri, czyli jedną z najważniejszych postaci Sagi.
- “Coś więcej”, które jest bezpośrednim wstępem do pięcioksięgu rozpoczętego powieścią “Krew elfów”.
Po lekturze obu tomów opowiadań można przejść do lektury pięcioksięgu, zaczynając od książki “Krew elfów”, a kończąc na “Pani Jeziora”.
Wiedźmin – książki – kolejność czytania pięcioksięgu
Po napisaniu kilkunastu opowiadań Sapkowski wrócił do świata Wiedźmina, tworząc pięć powieści w latach 1994-1999. W każdej pojawiali się Ciri, Jaskier, Yennefer i Wiedźmin. Chronologia cyklu jest o tyle łatwa, że to jedna długa historia rozpisana na pięć tomów, więc każda część jest bezpośrednią kontynuacją poprzedniej. Można (i należy) czytać je więc w kolejności publikacji, a już po zapoznaniu się z opowiadaniami, w których kształtuje się postać wiedźmina Geralta.
Wiedźmin – części wchodzące w skład Sagi
Na pięcioksiąg, czyli Sagę o Wiedźminie, składają się następujące tytuły:
- “Krew elfów”, w której Ciri przechodzi wiedźmiński trening,
- “Czas pogardy”, w której losy Geralta, Ciri i Yennefer zostają rozdzielone,
- “Chrzest ognia”, gdzie Geralt zbiera drużynę i wyrusza na poszukiwania Ciri,
- “Wieża jaskółki”, gdzie poznajemy dalsze losy Ciri i Geralta, a armia Nilfgaardu przemieszcza się w głąb Kontynentu,
- “Pani Jeziora”, która stanowi poruszające i pełne rozmachu zakończenie cyklu o przygodach Białego Wilka.
Wiedźmin – chronologia z uwzględnieniem “Sezonu burz”
Po latach (dokładniej mówiąc: w 2013 roku) Andrzej Sapkowski wydał jeszcze jedną książkę, która opowiada o Geralcie i rozgrywa się w świecie Wiedźmina. “Sezon Burz” to powieść będąca częściowo prequelem wcześniej znanych opowieści o Białym Wilku, a częściowo sidequelem opowiadań z tego świata. O ile bowiem historia wiedźmina Geralta zakończyła się w “Pani Jeziora”, tak przygody przedstawione w “Sezonie burz” rozgrywają się przed opowiadaniem “Wiedźmin” ze zbioru “Ostatnie życzenie”.
Biorąc jednak pod uwagę fakt, że powieść powstała kilkanaście lat po zakończeniu całego cyklu, a także to, że Sapkowski niejednokrotnie nawiązuje do przyszłych przygód Geralta, puszczając oko do czytelników, “Sezon burz” można traktować jako dodatek (wręcz apokryf) do wiedźmińskiej sagi złożonej z dwóch zbiorów opowiadań i pięciu powieści. Tym samym można go czytać na samym końcu – a jeśli bardzo zależy nam na zachowaniu chronologii świata przedstawionego, to niżej przedstawiamy, w jakiej kolejności czytać “Wiedźmina’ z uwzględnieniem wszystkich dzieł, które wyszły spod pióra Andrzeja Sapkowskiego:
- Zbiór opowiadań “Ostatnie życzenie”,
- “Sezon burz”, napisana po latach powieść będąca prequelem i sidequelem cyklu,
- Zbiór opowiadań “Miecz przeznaczenia”,
- “Krew elfów”, pierwszy tom pięcioksięgu,
- “Czas pogardy”, drugi tom pięcioksięgu,
- “Chrzest ognia”, trzeci tom pięcioksięgu,
- “Wieża jaskółki”, czwarty tom pięcioksięgu,
- “Pani Jeziora”, ostatni tom pięcioksięgu.
Na marginesie należy wspomnieć, że wydawnictwo SuperNova wydało w 2017 roku również książkę “Szpony i kły”, zawierającą jedenaście opowiadań ze świata Wiedźmina. Zważywszy na to, że opowiadania te pisali inni autorzy (wyłonieni w konkursie zorganizowanym przez wydawnictwo), można tę książkę uznać za niekanoniczną względem dzieł Sapkowskiego i potraktować jako ciekawostkę – a tym samym przeczytać opcjonalnie dopiero po zapoznaniu się z wyżej wymienionymi dziełami Sapkowskiego.
Wiedźmin – kolejność czytania komiksów
Pierwsze komiksy o Białym Wilku powstały już w latach 90. Za ich scenariusze odpowiadał Maciej Parowski, zaś rysunki stworzył Bogusław Polch. Stworzyli oni w sumie pięć komiksów, z których cztery wiernie bazowały na opowiadaniach Sapkowskiego i zostały zaprezentowane w kolejności chronologicznej: “Droga bez powrotu”, “Geralt”, “Mniejsze zło”, “Ostatnie życzenie”, “Granica możliwości”. Ostatni komiks, noszący tytuł “Zdrada”, był autorskim dziełem Polcha, bazującym podobno na niezrealizowanym przez Sapkowskiego pomyśle na opowiadanie skupiające się na młodości Geralta (a więc rozgrywającym się przed tekstami z “Ostatniego życzenia”). Wszystkie komiksy o Białym Wilku Polcha i Parowskiego zebrano w tomie “Wiedźmin. Wydanie kolekcjonerskie”. W kolejnych latach Michał Gałek i Arkadiusz Klimek stworzyli komiksy: “Racja stanu”, promujący drugą część gry pt. “Wiedźmin: Zabójcy królów”, oraz “Rachunek sumienia”, promujący dodatek do części trzeciej pt. “Serce z kamienia”.
Od 2014 roku komiksy o Geralcie wydaje amerykańskie wydawnictwo Dark Horse Comics. Są to fabuły osadzone w świecie znanym z gier CD Projekt Red (“Wiedźmin”, “Wiedźmin: Zabójcy królów”, “Wiedźmin: Dziki gon”, “Wiedźmin: Serce z kamienia” i “Wiedźmin: Krew i wino”), które rozgrywają się – podobnie jak wspomniane gry – po wydarzeniach z cyklu Sapkowskiego. Są to w większości autorskie fabuły (poza tomem “Dzieci lisicy”, który jest luźno oparty na wątku z “Sezonu burz”). Poczynając od tomu “Zatarte wspomnienia” scenariusze do komiksów pisze Bartosz Sztybor.
Wiedźmin – części komiksów z wydawnictwa Dark Horse w kolejności publikacji
Od 2014 roku Dark Horse opublikowało następujące komiksy o Geralcie:
- “Wiedźmin. Dom ze szkła”,
- “Dzieci lisicy”,
- “Klątwa kruków”,
- “Córka płomienia”,
- “Zatarte wspomnienia”,
- “Wiedźmi lament”,
- “Ballada o dwóch wilkach” (polska premiera zapowiedziana na październik 2023).
Równolegle Dark Horse Comics (a po polsku Egmont Polska) rozpoczęło publikację komiksowych adaptacji opowiadań Sapkowskiego. Na razie w tej serii ukazał się jeden komiks, czyli “Wiedźmin. Ziarno prawdy”. Ciekawostkę stanowi również manga “Wiedźmin. Ronin”, przenosząca przygody Geralta do czasów feudalnej Japonii i z oczywistych względów rozgrywająca się poza kontinuum uniwersum Sapkowskiego czy gier.
Wiedźmin (książki) – kolejność czytania, podsumowanie
Po lekturze powyższego artykułu wiadomo już, w jakiej kolejności czytać “Wiedźmina”, chcąc poznać losy Geralta, Ciri, czarodziejki Yennefer i barda Jaskra. Najlepiej zacząć od opowiadań, przeczytać pięcioksiąg, a następnie zabrać się za komiksy i dodatkowe teksty. W księgarni internetowej Tantis.pl oferujemy kilka atrakcyjnych zestawów, które pozwolą za jednym zamachem kupić większość dzieł z serii “Wiedźmin”. Części tej serii książek i komiksów najlepiej nabyć w pakietach: książek “Pakiet Wiedźmin” (zbierając wszystkie tomy napisane przez Sapkowskiego) oraz komiksów “Wiedźmin. Tom 1-6” (zbierając większość historii obrazkowych wydanych po 2014 roku). Wszystkim fanom dobrego fantasy życzymy przyjemnej lektury – a nowym czytelnikom trochę zazdrościmy, bo sami chcielibyśmy zwiedzić Kontynent u boku Białego Wilka po raz pierwszy!
