Spis treści Show
Rozpoczęcie nauki w szkole bywa stresujące dla wielu dzieci. Może wydawać się nieco łatwiejsze maluchom, które chodziły już do przedszkola, ale i tak wiąże się z licznymi wyzwaniami. Wspieranie ich na tym etapie leży nie tylko w gestii opiekunów i nauczycieli, ale przede wszystkim rodziców. Jeśli zastanawiasz się, jak możesz pomóc swojemu dziecku w adaptacji szkolnej lub przedszkolnej, zapoznaj się z naszym artykułem!
Czym jest adaptacja szkolna i dlaczego może być wyzwaniem dla dzieci?
Adaptacja to nic innego jak przystosowanie się do nowego środowiska. Oznacza więc przyswojenie obowiązujących w nim zasad oraz integrację z jego pozostałymi członkami. Co istotne, jest to proces dwukierunkowy: dziecko nie tylko dopasowuje się do otoczenia, ale samo też wpływa na jego kształt.
Ewentualne trudności adaptacyjne komplikują lub nawet uniemożliwiają dziecku normalne funkcjonowanie w grupie. Może przekładać się to z jednej strony na złe samopoczucie, a z drugiej na problemy z nauką czy koncentracją. Wiele zależy od wrodzonych cech malucha – jeden lepiej poradzi sobie z przystosowaniem się do nowych realiów i nawiązywaniem kontaktów, a dla drugiego okaże się to problematyczne.
Najczęściej tego typu trudności z adaptacją nie stanowią żadnego powodu do zmartwień. Zazwyczaj dziecko potrzebuje po prostu odrobiny czasu, aby otworzyć się na innych i zaakceptować panujące w nowym środowisku warunki. Jeżeli proces ten trwa jednak zbyt długo i w zachowaniu malucha nie widać postępów, wskazana może być konsultacja psychologiczna.
Przyczyny problemów dzieci z adaptacją
Wspomnieliśmy już, że trudności adaptacyjne dzieci mogą wynikać z ich usposobienia. Jeśli Twoja pociecha ma problemy z odnalezieniem się w szkole lub przedszkolu, pierwszym krokiem do ich zażegnania powinna być analiza uwzględniająca przystosowanie osobowe malucha oraz jego cechy charakteru. W niektórych sytuacjach zdarza się jednak, że adaptację w nowym środowisku utrudniają lub uniemożliwiają czynniki zewnętrzne. Zaliczają się do nich między innymi:
- zbyt duża liczba osób w klasie lub grupie,
- różnice wieku między dziećmi w szkole lub przedszkolu,
- niewłaściwa postawa nauczycieli (np. wygórowane wymagania),
- przemoc rówieśnicza,
- nieodpowiedni system nagród i kar,
- zbyt ograniczające zasady.
Należy pamiętać, że większość dzieci właśnie w szkole lub przedszkolu po raz pierwszy styka się z obowiązkami, regulaminami czy koniecznością współpracy z innymi. Dla niektórych może to być szok. Na szczęście nie tylko nauczyciele i dyrekcja mogą pomóc im w procesie adaptacji. Bardzo istotną rolę odgrywają w tym procesie także rodzice.
Jak można pomóc dziecku w adaptacji szkolnej i przedszkolnej?
Aby dziecko jak najlepiej odnalazło się w szkole lub przedszkolu, warto odpowiednio przygotować je do nowego otoczenia. Można aranżować w tym celu spotkania z rówieśnikami, dzięki którym maluch pozna podstawowe zasady funkcjonowania w grupie. Dobrym pomysłem okaże się też rozwijanie zainteresowań pociechy i docenianie jej sukcesów. Pomoże to dziecku uwierzyć w siebie i zrozumieć własną wartość.
Szczególnie istotnym działaniem będą także rozmowy o emocjach. W szkole lub przedszkolu maluch po raz pierwszy doświadczy wielu różnych sytuacji, które wywołają w nim określone uczucia. Im lepiej będzie na to przygotowany, tym skuteczniej sobie z nimi poradzi. W tym celu warto sięgać przede wszystkim po książki, które pozwolą dziecku identyfikować się z bohaterami i uczyć się rozwiązywania rozmaitych problemów.
Jakie książki wybierać, aby pomóc dziecku z adaptacją w szkole lub przedszkolu?
Edukacyjne książki dla małych dzieci powinny mieć ciekawą treść i atrakcyjną formę. Inspirujący bohaterowie i ich wciągające przygody muszą więc iść w parze z kolorowymi obrazkami, a niejednokrotnie także z elementami interaktywnymi. Z perspektywy procesu adaptacji najważniejsze jest to, aby lektura dotyczyła problemów i zdarzeń, które miewają miejsce w szkołach i przedszkolach. Dzięki temu Twoja pociecha nauczy się rozpoznawać takie sytuacje i radzić sobie z nimi.
Wzorcowy przykład książeczek pomagających dzieciom w adaptacji szkolnej i przedszkolnej stanowią bajki o Fenku. Ich bohaterem jest sympatyczny lisek, który przeżywa rozmaite przygody, poznając przy tym swoje emocje oraz zasady obowiązujące w różnych miejscach i sytuacjach. Wiele historyjek poświęconych zostało właśnie tematyce szkoły i przedszkola. Na szczególną uwagę zasługują takie tytuły jak:
„Ufność” – w przedszkolu Fenek staje w obliczu niecodziennego zadania, którego wykonanie wymaga odwagi, odpowiedzialności i zaufania. Wraz z bohaterem młody czytelnik dowie się, czym jest ufność, i zrozumie, w jakich sytuacjach jest ona potrzebna, a w jakich niebezpieczna.
Zamów: https://tantis.pl/ufnosc-emocje-ii-przygody-fenka-p901834
„Każdy jest inny” – Fenek spotyka kolegę w swoim wieku, ale nie rozumie, dlaczego ten zachowuje się inaczej. Bajka tłumaczy dzieciom, że każdy ma swoje własne nawyki, a odmienności należy akceptować. Pomaga też najmłodszym budować relacje z osobami w spektrum autyzmu.
Zamów: https://tantis.pl/kazdy-jest-inny-relacje-ii-p3366635
„Trudno usiedzieć w miejscu” – Fenek trafia do grupy, w której jedna z osób wydaje się mieć nadmiar energii. Wraz z bohaterem dziecko odkryje, że nie musi to świadczyć o braku dyscypliny i dobrego wychowania. Zrozumie, czym jest nadpobudliwość i jak budować relacje z rówieśnikami przejawiającymi takie zachowania.
Zamów: https://tantis.pl/trudno-usiedziec-w-miejscu-relacje-p3366616
„Przygody Fenka” to ponad sto bajek, które tłumaczą najmłodszym najróżniejsze prawa rządzące światem. Wiele z nich dotyczy właśnie sytuacji mających nieraz miejsce w szkołach i przedszkolach. Aby wesprzeć swoją pociechę w procesie adaptacji, warto więc sięgnąć po wybrane tytuły z serii. Szeroki ich wybór znajdziesz w księgarni tantis.pl.
