Skazani na podległość

W korespondencji Pietro Quaroniego, ambasadora Włoch w ZSRR, kierowanej do rzymskiej centrali włoskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Palazzo Chigi w połowie 1948 r. można znaleźć następującą uwagę: realna sytuacja jest taka, że tak jak wszystkie inne kraje europejskie, przestaliśmy być krajem niezależnym, [...] i mamy taką swobodę w zbliżeniu się do Rosji, jak Polska w zbliżeniu do USA. Konstatacja ta w sposób niezwykle lapidarny i trafny oddaje istotę kontekstu politycznego, który decydował o kształcie stosunków polsko-włoskich w okresie apogeum zimnej wojny. Sprzeczności między mocarstwami zwycięskiej koalicji antyhitlerowskiej, postępujący podział Europy i świata na zwalczające się bloki polityczno-militarne oraz podporządkowana pozycja w ramach nich Polski i Włoch (przy świadomości wszelkich różnic co do jej charakteru i istoty) decydowały o kształcie wzajemnych relacji. Prezentowana praca, oparta o wcześniej nieznane materiały źródłowe, zawiera próbę analizy tych stosunków i ich międzynarodowych uwarunkowań nie tylko w wymiarze politycznym, lecz także gospodarczym, finansowym, kulturalnym i naukowym.