Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki

Immanuel Kant (1724-1804) - jeden z najważniejszych filozofów niemieckich i bodaj najbardziej wpływowy intelektualnie człowiek czasów Oświecenia, twórca tzw. krytycyzmu w filozofii. Jego najważniejsze dzieła są właśnie krytyczne: Krytyka czystego rozumu, Krytyka praktycznego rozumu, Krytyka władzy sądzenia. Stosunkowo niewielka, napisana w 1783 roku, rozprawa Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki... jest -jak już nazwa wskazuje - wprowadzeniem w łatwiejszej i krótszej formie w zasadnicze dzieło mędrca z Królewca (Kant prawie całe życie spędził i wykładał w tym mieście) czyli obejmującą krytykę teorii poznania Krytykę czystego rozumu. Dokonuje w niej Kant zarówno krytyki teorii poznania, jak i metafizyki, dokonując, m.in. 'przewrotu kopernikańskiego w filozofii dzięki zastosowaniu sądów syntetycznych a priori, które stosują się do przedmiotów, a te nie są od sądów niezależne, ale przez te sądy są ukształtowane, tym samym zmienia Kant całkowicie pojęcie przedmiotu, który okazuje się być pochodną podmiotu. Podmiot zatem nie jest przeciwieństwem przedmiotu, lecz jego warunkiem. Dowiódł Kant także iż nie wszelkie poznanie wywodzi się z doświadczenia, ale wszelkie zeń się wywodzi. Nauka wyłącznie oparta na doświadczeniu nie wyczerpuje zatem poznania, wyjść trzeba poza zjawiska i poznać rzeczy same w sobie, co jest możliwe dzięki rozumowi, metafizyce (poprzez - skrótowo - sądy syntetyczne a priori).