Syzyfowe Prace – streszczenie szczegółowe i opracowanie

Powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace” stanowi mocny głos w walce o zachowanie tożsamości narodowej, ukazując bezowocne wysiłki rusyfikacyjne rosyjskich zaborców i heroiczne dążenia polskiej młodzieży do odnalezienia własnych korzeni. Centralną postacią jest Marcin Borowicz, którego przemiana z uległego ucznia w świadomego patriotę ilustruje niezłomność ducha młodych bohaterów, przeciwstawiających się próbom wykorzenienia polskości na przełomie XIX i XX wieku.

Syzyfowe prace – geneza tytułu

Tytuł „Syzyfowe prace” autorstwa Stefana Żeromskiego odnosi się do starożytnego mitu o Syzyfie, którego los polegał na nieustannym wtaczaniu głazu pod górę bez możliwości osiągnięcia sukcesu. Ten symbol odzwierciedla wysiłki i pracę, które pozostają bezowocne. W powieści ten motyw obrazuje działania rosyjskich władz podczas prób narzucenia rusyfikacji polskiej młodzieży, dążących do zatarcia jej tożsamości przez wprowadzenie obcej kultury i języka.

Mimo intensywnych zabiegów rusyfikacyjnych te próby okazywały się nieskuteczne. Polscy uczniowie, a szczególnie Marcin Borowicz, stopniowo odkrywali swoje narodowe korzenie i zaczynali stawiać opór narzuconym zasadom. Tytuł „Syzyfowe prace” ilustruje bezcelowość wysiłków mających na celu wykorzenienie polskości oraz niezłomność ducha młodych ludzi, którzy ostatecznie odrzucali wpływy zaborców.

Symbolika zawarta w tytule jest kluczowa dla zrozumienia przesłania dzieła Żeromskiego. Oddaje ona historyczny kontekst walki przeciwko rusyfikacji oraz uniwersalne prawdy dotyczące ludzkiego dążenia do wolności i zachowania swojej kulturowej tożsamości. To właśnie te wartości sprawiają, że „Syzyfowe prace” pozostają istotnym dziełem w polskiej literaturze.

Syzyfowe prace – streszczenie krótkie

Powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace” ukazuje proces rusyfikacji polskiej młodzieży w czasach zaborów rosyjskich. Centralną postacią jest Marcin Borowicz, który początkowo poddaje się wpływom narzuconej propagandy. Akcja toczy się w szkole w Owczarach oraz gimnazjum w Klerykowie, gdzie uczniowie są zmuszani do przyjmowania obcej kultury.

Dla Marcina kluczowym momentem staje się recytacja utworu „Reduta Ordona” przez Bernarda Zygiera, która budzi w nim duch patriotyczny. Jego narodowa świadomość rośnie również dzięki przyjaźni z Andrzejem Radkiem. Powieść kończy się przemianą wewnętrzną Marcina, który zaczyna opierać się rusyfikacji i odnajduje swoją narodową tożsamość.

Kim są główni bohaterowie 'Syzyfowych prac’?

Powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace” opowiada o grupie młodych chłopców, którzy stają w obliczu rusyfikacji pod rządami zaboru rosyjskiego. Kluczową postacią jest Marcin Borowicz, który początkowo poddaje się wpływom władz carskich. Jednakże z biegiem czasu w jego sercu budzi się narodowa świadomość. Jego przemiana stanowi istotny aspekt fabuły, ukazując proces dojrzewania i odkrywania tożsamości narodowej przez młodych Polaków w trudnym okresie.

Inną ważną postacią jest Andrzej Radek, ambitny chłopak z biednego wiejskiego środowiska, który dzięki swojej determinacji zdobywa wykształcenie. Jego przyjaźń z Marcinem symbolizuje solidarność i wspólne wysiłki na rzecz zachowania polskości w obliczu przeciwności losu. Bernard Zygier pełni rolę katalizatora zmian u Marcina poprzez recytację „Reduty Ordona”, co wzmacnia jego patriotyczne uczucia.

Postacie takie jak Ferdynand Wiechowski oraz inspektor Zabielski personifikują system rusyfikacyjny. Ich działania obrazują manipulacje i represje stosowane przez rosyjskie władze wobec polskiej młodzieży. Każda z tych postaci odzwierciedla walkę o utrzymanie narodowej tożsamości oraz sprzeciw wobec narzuconych norm, co podkreśla zarówno bezcelowość wysiłków zaborców, jak i niezłomność ducha młodych bohaterów Żeromskiego.

Jaki jest proces dojrzewania Marcina Borowicza?

Proces dojrzewania Marcina Borowicza jest kluczowym wątkiem powieści Syzyfowe prace. Początkowo ulega on rusyfikacji, pragnąc zdobyć aprobatę nauczycieli. Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy Bernard Zygier recytuje Redutę Ordona, co rozbudza w Marcinie ducha patriotyzmu. Dzięki temu zaczyna dostrzegać wagę polskości i przechodzi istotną przemianę.

Na początku swojej edukacyjnej drogi Marcin jest naiwny i podporządkowany systemowi narzuconemu przez zaborców. Przełomowym momentem staje się recytacja Zygiera, która inicjuje jego wewnętrzną metamorfozę. To wydarzenie skłania go do refleksji nad własną tożsamością oraz narodowym dziedzictwem.

Z biegiem czasu Marcin zauważa wpływ rusyfikacyjnych manipulacji na tożsamość narodową. Jego przyjaźń z Andrzejem Radkiem dodatkowo wzmacnia chęć zgłębiania rodzimego dziedzictwa kulturowego. Przemiana Marcina symbolizuje drogę od zniewolenia ku duchowej wolności, ukazując siłę młodzieńczego buntu oraz dążenie do zachowania narodowej tożsamości.

Historia Marcina Borowicza podkreśla rolę edukacji nie tylko jako źródła wiedzy akademickiej, ale także jako narzędzia kształtującego społeczną i patriotyczną świadomość. Jego dojrzewanie obrazuje walkę o utrzymanie narodowej tożsamości w obliczu ucisku oraz dążenie do wolności.

Jakie są główne motywy literackie w 'Syzyfowych pracach’?

Powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace” koncentruje się na tematyce rusyfikacji. Władze rosyjskie starają się narzucić młodzieży polskiej własną kulturę oraz język, jednak bohaterowie z determinacją bronią swojej tożsamości narodowej. Pomimo nacisków, uczniowie odkrywają swoje korzenie i stawiają opór systemowi, co wprowadza ich w szerszy kontekst powieści.

Proces dojrzewania jest widoczny szczególnie w postaci Marcina Borowicza. Z chłopca poddawanego wpływom zaborcy przekształca się on w świadomego patriotę. Kluczowym momentem tej przemiany staje się recytacja „Reduty Ordona”, która budzi w Marcinie ducha patriotyzmu, będąc przełomowym wydarzeniem jego życia. Jego dojrzewanie symbolizuje budzenie świadomości narodowej.

Bunt wobec ucisku pojawia się jako reakcja na próby wymazania polskości. Młodzi bohaterowie zaczynają dostrzegać znaczenie swojej kultury i przeciwstawiają się narzucanym zasadom. Ich działania odzwierciedlają dążenie do duchowej niezależności oraz stanowią odpowiedź na presję rusyfikacyjną.

Tęsknota za ojczyzną i domem to kolejny istotny motyw utworu. Bohaterowie czują silne więzy z miejscami swojego dzieciństwa i pragnienie powrotu do tradycji przodków, co nabiera szczególnego znaczenia w obliczu rusyfikacji. To właśnie to pragnienie napędza ich działania oraz sprzeciw.

Ważnym elementem dojrzewania bohaterów jest również pierwsza miłość, która ukazuje ich emocjonalne doświadczenia i osobisty rozwój. Wszystkie te motywy łączą aspekty społeczne, emocjonalne i narodowe, tworząc spójny obraz młodych ludzi walczących o swoją tożsamość oraz wolność duchową. Te splecione z historycznym tłem motywy czynią „Syzyfowe prace” dziełem o trwałej wartości artystycznej i społecznej.

„Syzyfowe Prace” – Streszczenie szczegółowe

1. Plan wydarzeń

• W mroźny styczniowy dzień kilkuletni Marcin Borowicz rozpoczyna swoją edukację w wiejskiej szkole w Owczarach, gdzie po raz pierwszy styka się z systemem rusyfikacji.
• Pod okiem nauczyciela Ferdynanda Wiechowskiego, Marcin szybko przyswaja język rosyjski, a wizyta inspektora Piotra Nikołajewicza Jaczmieniewa ujawnia paradoksy carskiej polityki.
• Marcinek kontynuuje naukę w klerykowskim gimnazjum, gdzie na stancji u pani Przepiórkowskiej poznaje innych uczniów i zaczyna doświadczać samotności oraz szkolnej niesprawiedliwości.
• Po śmierci matki, pogrąża się w apatii, wagaruje i jest świadkiem konfliktu między księdzem Wargulskim a inspektorem o polskie pieśni.
• W gimnazjum nasila się proces rusyfikacji, a Marcin początkowo ulega wpływom nowych, surowych nauczycieli i dyrektora Kriestoobriadnikowa, zyskując aprobatę inspektora Zabielskiego.
• Do Klerykowa przybywa Andrzej Radek, syn biednego fornala, który dzięki pomocy nauczyciela Antoniego Paluszkiewicza zdobywa wykształcenie, lecz jego pochodzenie czyni go celem drwin i prześladowań.
• Po incydencie z pobiciem Tymkiewicza, Andrzej Radek zostaje wydalony, lecz dzięki interwencji Marcina Borowicza u inspektora Zabielskiego, zostaje przywrócony do szkoły.
• W kolejnych klasach kształtują się różne grupy wśród uczniów, a lektura zakazanych dzieł i protest Waleckiego „Figi” sygnalizują rosnący opór.
• Przybycie Bernarda Zygiera (Siegera) z Warszawy, jego recytacja „Reduty Ordona” oraz potajemne spotkania na strychu, gdzie uczniowie poznają zakazaną polską literaturę, budzą uśpioną świadomość narodową Marcina i jego kolegów.
• Marcin poznaje Annę Stogowską („Birutę”), gorącą patriotkę, w której zakochuje się, a ich uczucie staje się kolejnym czynnikiem umacniającym jego postawę narodową.
• Po maturze Marcin poszukuje Anny, lecz dowiaduje się o jej wyjeździe w głąb Rosji, co prowadzi do jego rozpaczy i symbolicznym spotkaniem z Andrzejem Radkiem w parku.

2. Czas i miejsce akcji

Akcja epickiej powieści Stefana Żeromskiego rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku, obejmując lata od 1872 do 1883 roku, na terenach zaboru rosyjskiego, w ówczesnym Królestwie Polskim. Centralnymi miejscami, które stanowią tło dla dramatycznych wydarzeń i przemian bohaterów, są: wieś Owczary, gdzie Marcin Borowicz rozpoczyna swoją edukacyjną podróż i po raz pierwszy styka się z polityką rusyfikacji; miasteczko Klerykowo, będące sercem powieści, symbolizującym rosyjskie działania mające na celu wynarodowienie polskiej młodzieży w miejscowym gimnazjum; oraz rodzinna wieś Marcina, Gawronki, gdzie spędza on wakacje i obserwuje życie chłopów, co kształtuje jego postrzeganie historii i narodu.

3. Charakterystyka bohaterów

• Marcin Borowicz: Główny protagonista, syn zubożałej szlachty, który przechodzi głęboką metamorfozę. Początkowo uległy i zagubiony w machinie rusyfikacyjnej, staje się świadomym, dojrzałym patriotą, poszukującym własnej tożsamości i sprzeciwiającym się systemowi.
• Andrzej Radek: Symbol niezłomnej woli i ambicji. Ten zdolny syn fornala, pomimo skrajnej biedy i drwin z powodu pochodzenia, z determinacją dąży do zdobycia wykształcenia, reprezentując wytrwałość i pragnienie awansu społecznego.
• Bernard Zygier (Sieger): Charyzmatyczny inspirator, wyrzucony z warszawskiego gimnazjum za nieprawomyślność. Jego pasja do polskiej literatury romantycznej i historii działa jak katalizator, budząc patriotyzm u Marcina i innych uczniów.
• Anna Stogowska („Biruta”): Obiekt uczuć Marcina, córka lekarza wojskowego. To piękna, inteligentna i niezłomna patriotka, która aktywnie odrzuca rusyfikację, wychowując młodsze rodzeństwo w duchu polskim.
• Ferdynand Wiechowski: Nauczyciel w Owczarach, postać ukazująca złożoność epoki. Choć początkowo ulega rusyfikacji, paradoksalnie, wskutek skarg chłopów, zyskuje awans, co umacnia jego niechęć do systemu.
• Piotr Nikołajewicz Jaczmieniew: Cyniczny i bezwzględny inspektor szkolny, skutecznie realizujący politykę wynarodawiania Polaków.
• Kriestoobriadnikow: Dyrektor gimnazjum w Klerykowie, symbol rosyjskiej surowości, rygoru i bezkompromisowej administracji.
• Zabielski: Inspektor w Klerykowie, który stosuje bardziej subtelne metody rusyfikacji, próbując zjednać sobie uczniów, takich jak Marcin, by łatwiej ich indoktrynować.
• Sztetter: Nauczyciel języka polskiego, początkowo zrezygnowany i bojaźliwy, pod wpływem Zygiera odzyskuje wiarę i nadzieję w przyszłość polskiej tożsamości.
• Walecki „Figa”: Uczeń, który odważnie protestuje przeciwko zakłamywaniu historii przez rusyfikatorów, uosabiając młodzieńczy bunt i sprzeciw.
• Szymon Noga: Chłop z Gawronek, strażnik pamięci narodowej, który przekazuje Marcinowi ustne opowieści o historii Polski, wzmacniając jego korzenie.

4. Problematyka

• Proces wynarodowienia: Szczegółowe ukazanie systematycznych działań carskich władz, mających na celu zniszczenie polskiej tożsamości narodowej poprzez edukację, język i kulturę.
• Walka o zachowanie tożsamości: Bohaterowie powieści zmagają się z wyborem między uleganiem rusyfikacji a obroną polskości, co prowadzi do wewnętrznych konfliktów i heroicznych postaw.
• Edukacja jako narzędzie: Szkoła jest przedstawiona jako arena walki o duszę młodzieży, gdzie wiedza może być zarówno narzędziem opresji, jak i kluczem do narodowego przebudzenia.
• Znaczenie literatury i historii: Podkreślenie roli zakazanych dzieł literackich i świadomości historycznej w kształtowaniu patriotyzmu i wzmacnianiu oporu.
• Bunt i opór jednostki oraz grupy: Od cichych aktów niezgody po otwarte protesty, powieść analizuje różne formy sprzeciwu wobec carskiego reżimu.
• Dojrzewanie młodego człowieka: Główny wątek śledzący ewolucję Marcina Borowicza, jego przejście od naiwnego dziecka do świadomego i odpowiedzialnego dorosłego w obliczu trudnych wyborów.
• Rola miłości w kontekście patriotycznym: Uczucie między Marcinem a Anną, które nie tylko uszlachetnia bohatera, ale także wzmacnia jego postawy patriotyczne.

5. Kluczowe wątki

• Wątek ewolucji Marcina Borowicza: Od dziecka ulegającego wpływom rusyfikacji po świadomego patriotę, gotowego do poświęceń.
• Wątek rusyfikacji szkolnej: Prezentacja różnorodnych metod i skutków polityki wynarodowienia w środowisku szkolnym.
• Wątek budzenia się świadomości narodowej: Proces, w którym młodzież, pod wpływem zakazanych lektur i przykładów, odkrywa swoją polską tożsamość.
• Wątek miłosny Marcina i Anny: Delikatne uczucie, które rozwija się w trudnych warunkach i staje się inspiracją do patriotycznych działań.
• Wątek walki o edukację Andrzeja Radka: Historia ubogiego chłopca, który pokonuje liczne przeszkody, by zdobyć wiedzę i miejsce w społeczeństwie.
• Wątek postaw nauczycieli: Różnorodne zachowania pedagogów wobec rusyfikacji – od jawnych kolaborantów po cichych obrońców polskości.
• Wątek znaczenia polskiego języka i literatury: Ukazanie, jak język i dzieła narodowych wieszczów stają się bastionem obrony tożsamości.

6. Motywy

• Rusyfikacja: Główny motyw powieści, przedstawiający bezwzględne i systematyczne działania carskich władz mające na celu całkowite wynarodowienie polskiej młodzieży poprzez edukację, kulturę i język.
• Walka o polskość (patriotyzm): Niezłomny opór i wysiłki młodzieży oraz niektórych nauczycieli, by zachować i obronić polską tożsamość, język, historię i kulturę w obliczu zewnętrznej presji.
• Dojrzewanie i rozwój osobowości: Fascynująca przemiana Marcina Borowicza z naiwnego dziecka, które początkowo ulega wpływom rusyfikacji, w świadomego, dojrzałego i zdeterminowanego patriotę.
• Miłość: Uczucie Marcina do Anny Stogowskiej, które staje się nie tylko osobistym doświadczeniem, ale także silnym katalizatorem wzmacniającym jego postawę patriotyczną i moralną.
• Rola literatury i języka: Kluczowe znaczenie polskiej literatury (zwłaszcza romantycznej, np. dzieł Mickiewicza) w budzeniu uśpionej świadomości narodowej, kształtowaniu postaw oporu i zachowaniu polskiego ducha.
• Bieda i nierówności społeczne: Ukazanie trudnej sytuacji materialnej niektórych bohaterów (np. Andrzeja Radka) oraz kontrastów między nimi a zamożniejszymi kolegami, co podkreśla społeczny wymiar walki o byt i edukację.
• Bunt i sprzeciw: Różne formy oporu wobec rusyfikacyjnego systemu, od cichych aktów niezgody i biernego oporu po odważne, otwarte wyrażanie sprzeciwu i organizowanie konspiracyjnych spotkań.
• Samotność: Motyw towarzyszący wielu bohaterom, zwłaszcza Marcinowi i Andrzejowi Radkowi, podkreślający ich izolację i wewnętrzne zmagania w niesprzyjającym środowisku.

7. Streszczenie szczegółowe utworu

Powieść Stefana Żeromskiego „Syzyfowe Prace” to przejmujący obraz walki o polską tożsamość w czasach nasilonej rusyfikacji w zaborze rosyjskim. Centralną postacią jest Marcin Borowicz, którego losy śledzimy od wczesnego dzieciństwa aż po progi dorosłości, obserwując jego ewolucję z naiwnego chłopca w świadomego patriotę.

Akcja rozpoczyna się w 1872 roku, gdy sześcioletni Marcin zostaje odwieziony przez rodziców do wiejskiej szkoły początkowej w Owczarach. Początkowo zagubiony i pełen obaw, szybko staje się uczniem nauczyciela Ferdynanda Wiechowskiego. W szkole panuje dyscyplina i intensywna nauka języka rosyjskiego, który jest kluczowym elementem rusyfikacji. Marcin, dotąd znający jedynie polski, z zaskakującą łatwością przyswaja nowy język. Przełomowym momentem jest wizyta inspektora Piotra Nikołajewicza Jaczmieniewa. Jego obecność wywołuje panikę, ale nieumyślna skarga chłopów na zmuszanie dzieci do nauki rosyjskiego paradoksalnie prowadzi do awansu Wiechowskiego. Jaczmieniew, cyniczny realizator polityki carskiej, z zadowoleniem obserwuje postępy wynaradawiania.

Kolejnym etapem w życiu Marcina jest nauka w gimnazjum w Klerykowie. Matka, pragnąc zapewnić mu miejsce, opłaca korepetycje u skorumpowanego nauczyciela Majewskiego. Marcin zdaje egzaminy i zamieszkuje na stancji u pani Przepiórkowskiej, gdzie poznaje korepetytora Wiktora Alfonsa Pigwańskiego („Pytię”) oraz kolegów – braci Daleszowskich i Szwarcza („Bułę”). Początkowe lata w gimnazjum są dla niego okresem samotności i obserwacji niesprawiedliwości, jak choćby w przypadku biednego Romcia Gumowicza. Po awansie do pierwszej klasy i nagłej śmierci matki, Marcin pogrąża się w apatii, traci zapał do nauki i zaczyna wagarować. W tym okresie jest też świadkiem incydentów świadczących o nasilającej się rusyfikacji, na przykład konfliktu księdza Wargulskiego z inspektorem, który zakazuje śpiewania polskich pieśni w kościele.

Wraz z nowymi, surowymi rosyjskimi nauczycielami, takimi jak dyrektor Kriestoobriadnikow i inspektor Zabielski, rygor w gimnazjum wzrasta. Marcin początkowo ulega wpływom rusyfikacji, uczęszczając na rosyjskie przedstawienia i bywając u inspektora Zabielskiego, co zyskuje mu uznanie władz. Jest to okres, w którym polscy nauczyciele, jak łacinnik Rudolf Leim czy polonista Sztetter, prezentują różne, często bojaźliwe postawy. Momentem przełomu jest incydent ze strzelaniem z pistoletu, który budzi w Marcinie religijność i chęć do nauki. Podczas wakacji w Gawronkach poznaje chłopów, a zwłaszcza Szymona Nogę, który opowiada mu o dawnej Polsce, choć Marcin początkowo bardziej interesuje się polowaniami.

Równolegle rozwija się wątek Andrzeja Radka, syna biednego fornala, który dzięki pomocy nauczyciela Antoniego Paluszkiewicza („Kawki”) zdobywa podstawowe wykształcenie. Pomimo skrajnej biedy i drwin z powodu swojego pochodzenia, Jędrek dostaje się do klerykowskiego gimnazjum, utrzymując się z korepetycji. Jego odmienne pochodzenie i skromność czynią go celem dręczeń ze strony bogatszych kolegów. Po pobiciu jednego z nich, Tymkiewicza, Jędrek zostaje wydalony ze szkoły. W tym kluczowym momencie interweniuje Marcin Borowicz, który pomimo swoich wcześniejszych postaw, udaje się do inspektora Zabielskiego. Dzięki jego wstawiennictwu Radek zostaje przywrócony, choć figuruje odtąd na liście uczniów „podejrzanych”.

W klasie szóstej powstają dwie główne grupy młodzieży: „literaci” (ulegający rusyfikacji) i „liga wolnopróżniaków”. Marcin przynależy do pierwszej z nich. Lektura zakazanych dzieł, takich jak „History of civilisation In England” Henryka Tomasza Buckle’a, prowadzi do powstania grupy filozoficzno-materialistycznej. Jednak prawdziwe przebudzenie następuje w klasie siódmej. Wówczas Walecki „Figa” odważnie protestuje przeciwko kłamstwom historyka Kostriulewa, który zakłamuje historię upadku Polski, co skutkuje jego brutalnym ukaraniem rózgami. Choć początkowo reszta klasy odcina się od Waleckiego, jest to moment, który zwiastuje zmianę.

Pojawia się nowy uczeń, Bernard Sieger (prawdziwe nazwisko Zygier), wyrzucony z warszawskiego gimnazjum za „nieprawomyślność”. Mieszka pod ścisłym nadzorem u Kostriulewa. Na jednej z lekcji języka polskiego, prowadzonej przez nauczyciela Sztettera, Zygier z niezwykłą pasją recytuje „Redutę Ordona” Adama Mickiewicza. To wydarzenie staje się punktem zwrotnym – głęboko wzrusza uczniów i samego Sztettera, budząc w Marcinie uśpione uczucia patriotyczne. Pod wpływem Zygiera, Marcin i inni uczniowie zaczynają potajemnie spotykać się na strychu Starego Browaru, u Mariana Gontali, gdzie Zygier otwiera im oczy na bogactwo polskiej poezji emigracyjnej i prawdziwą historię ojczyzny.

W tym czasie Marcin poznaje Annę Stogowską („Birutę”), córkę lekarza wojskowego. Anna jest piękną, inteligentną i gorącą patriotką, która konsekwentnie unika rusyfikacji i wychowuje młodsze rodzeństwo w duchu polskim. Marcin zakochuje się w niej, a ich rodzące się uczucie dodatkowo wzmacnia jego postawę narodową. Ich spotkania w parku, naznaczone subtelnymi uśmiechami i wymianą spojrzeń, stają się dla niego ważnym źródłem inspiracji. Przed maturą Marcin często znika, poświęcając czas na naukę w parku, gdzie jednocześnie wypatruje Anny.

Po zdaniu matury Marcin wraca do Klerykowa, pełen nadziei na odnalezienie Anny. Niestety, od stróża dowiaduje się, że Stogowscy wyjechali w głąb Rosji, co jest dla niego bolesnym ciosem i symbolem utraty. Zrozpaczony, udaje się do parku, do miejsca, gdzie spotkał ukochaną. Tam, w akcie cichej solidarności i zrozumienia, spotyka Andrzeja Radka, który pyta go, co się stało. Marcin, bez słów, jedynie ściska mu rękę, zamykając tym samym pewien etap swojego życia, lecz otwierając nowy, naznaczony świadomością i gotowością do dalszej walki o wolność i polskość.

Monika

Poznajcie Monię – pasjonatkę literatury, która zaczytuje się w kryminałach, biografiach i powieściach obyczajowych. Dobra książka to dla niej najlepszy sposób na wieczorny relaks, choć równie chętnie spędza czas przy emocjonujących filmach, zwłaszcza tych, które trzymają w napięciu do ostatniej chwili.
Kiedy nie oddaje się czytaniu, wyrusza na górskie szlaki, realizując swoją pasję do zdobywania szczytów. Latem zamienia góry na wodę, ciesząc się słońcem i spokojem na desce SUP. Jest również entuzjastką aktywności fizycznej – od dynamicznych zajęć aerobiku po długie spacery wśród leśnych krajobrazów, które pozwalają jej na chwilę wytchnienia.
Prywatnie to szczęśliwa mama dorastającej nastolatki, Łucji, z którą dzieli codzienne radości i wyzwania. Pełna energii, zawsze uśmiechnięta i gotowa na nowe wyzwania – taka właśnie jest Monia!