„Kazania Sejmowe” – streszczenie szczegółowe i opracowanie

„Kazania Sejmowe” to zbiór kazań Piotra Skargi, w których autor ostrzegał Polaków przed rozkładem moralnym i politycznym kraju. Wzywał do jedności, odpowiedzialności i reform, by ocalić Rzeczpospolitą. W kanonie lektur szkolnych dzieło pełni rolę przestrogi historycznej i przypomina o roli patriotyzmu i wiary w losach narodu.

Czym są 'Kazania Sejmowe’ Piotra Skargi?

Kazania Sejmowe autorstwa Piotra Skargi to zbiór ośmiu przemówień, które uznawane są za kluczowy utwór literacki i polityczny z końca XVI wieku. Ten jezuita i kaznodzieja królewski stworzył je jako dogłębną refleksję nad sytuacją Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Chociaż nigdy nie zostały wygłoszone publicznie, ich publikacja wywarła istotny wpływ na ówczesne elity.

Główne wątki kazań koncentrują się wokół kwestii społecznych, religijnych oraz ustrojowych. Skarga krytykował brak jedności oraz podziały w społeczeństwie i polityce, podkreślając pilną potrzebę moralnej reformy i duchowego odrodzenia narodu polskiego. Jego słowa były przesiąknięte patriotyzmem oraz troską o przyszłość kraju.

Ranga Kazań sejmowych jest niezwykle duża zarówno z punktu widzenia historii, jak i literatury. Odzwierciedlały one wewnętrzne napięcia Polski oraz obawy przed zagrożeniami zewnętrznymi. To cenny dokument pokazujący mentalność szlachecką tamtych lat oraz próby wpływania na politykę poprzez argumenty moralne.

Piotr Skarga wykorzystywał swoje kazania jako środek do przekonywania elit rządzących o konieczności dokonania zmian. Jego dzieło analizowane jest jako przykład mistrzowskiej retoryki i umiejętności perswazji, które odwołują się do wartości chrześcijańskich oraz narodowych.

Geneza i kontekst historyczny 'Kazań Sejmowych’

Kazania Sejmowe autorstwa Piotra Skargi powstały w burzliwym okresie końca XVI wieku, gdy Rzeczpospolita Obojga Narodów stawała przed poważnymi wyzwaniami. Sejm z 1597 roku, który miał przynieść istotne reformy, zakończył się jednak niepowodzeniem i tylko pogłębił państwowy kryzys.

Jako kaznodzieja królewski, Skarga miał bliski kontakt z elitami i dostrzegał narastające problemy kraju. Podczas panowania Zygmunta III Wazy osłabienie władzy monarszej stało się jednym z głównych tematów jego kazań. Monarcha borykał się z konfliktami religijnymi oraz brakiem narodowej jedności, co utrudniało skuteczne zarządzanie państwem.

Kazania te były odpowiedzią na wspomniane kryzysy. Skarga nawoływał do moralnej odnowy i społecznej jedności. Podkreślał wagę wspólnych chrześcijańskich wartości dla przetrwania Rzeczypospolitej. Jego twórczość była próbą wpływania na polityczne decyzje poprzez argumenty etyczne oraz patriotyczne.

Dlaczego Skarga krytykuje konfederację warszawską?

Piotr Skarga patrzył krytycznie na konfederację warszawską z 1573 roku, dostrzegając w niej ryzyko dla jedności religijnej Rzeczypospolitej. Dokument ten gwarantował wolność wyznania, co według Skargi mogło prowadzić do rozprzestrzeniania się herezji i osłabienia katolickiego ładu społecznego. W jego ocenie tolerancja religijna mogła zdestabilizować państwo oraz podważać fundamenty silnej monarchii.

Dla tego duchownego spójność wyznaniowa była kluczowym elementem politycznej i społecznej stabilności. Obawiał się, że różnorodność religijna może wywołać wewnętrzne podziały i konflikty, zagrażając tym samym integralności kraju. Jego kazania Sejmowe odzwierciedlały głębokie przekonanie o konieczności zachowania katolickiej tożsamości narodowej jako fundamentu przetrwania Rzeczypospolitej.

Styl i środki retoryczne w 'Kazaniach Sejmowych’

Kazania Sejmowe autorstwa Piotra Skargi to dzieło o unikalnym stylu, które obfituje w różnorodne środki retoryczne. Dzięki temu ma ono istotne znaczenie zarówno literackie, jak i polityczne. Skarga posługuje się językiem biblijnym, co nadaje jego tekstom podniosły charakter oraz wzmacnia ich moralny wydźwięk. Taka forma oddziaływuje na emocje odbiorców, uwypuklając wagę poruszanych kwestii.

W swoich kazaniach Skarga często stosuje pytania retoryczne i wykrzyknienia. Ich celem jest zaangażowanie słuchaczy oraz skłonienie ich do zastanowienia się nad przyszłością kraju. Te zabiegi retoryczne podkreślają dramatyczność sytuacji Rzeczypospolitej i sygnalizują pilną potrzebę reform.

Istotnym elementem jest także alegoria organizmu – porównanie stanu państwa do chorego ciała wymagającego uzdrowienia. Ten obraz ułatwia zrozumienie ówczesnych problemów społecznych i politycznych, zachęcając jednocześnie do działania z myślą o patriotyzmie.

Dzięki takim środkom wyrazu Kazania Sejmowe stanowią nie tylko analizę sytuacji politycznej Rzeczypospolitej tamtych czasów, ale niosą też uniwersalne przesłanie o konieczności narodowej jedności i moralnego odrodzenia. To dzieło nadal inspiruje współczesnych czytelników do refleksji nad wartościami patriotycznymi i społecznymi.

Interpretacja i znaczenie 'Kazań Sejmowych’

Kazania Sejmowe autorstwa Piotra Skargi, mimo upływu lat, wciąż zachowują ogromne znaczenie zarówno dla badaczy historii, jak i literatury. To nie tylko analiza sytuacji Rzeczypospolitej Obojga Narodów, ale także apel o konieczne reformy społeczno-polityczne.

Jednym z najważniejszych elementów tego dzieła jest jego proroczy charakter. Skarga ostrzega przed potencjalnym upadkiem państwa wynikającym z zaniedbań obywatelskich i politycznych. Zwraca uwagę na potrzebę reform rządowych oraz moralnego odrodzenia narodu jako klucz do przetrwania. Proponuje umocnienie władzy królewskiej oraz przywrócenie sprawiedliwości i jedności religijnej.

Przesłanie Kazań jest uniwersalne i nieprzemijające. Skarga posługuje się językiem biblijnym oraz moralizatorskim tonem, aby przekonać elity do działania dla wspólnego dobra. Używa alegorii i metafor, które potęgują emocjonalny wpływ tekstu.

Dzieło ma także walor edukacyjny – przypomina o patriotycznych i chrześcijańskich wartościach jako fundamentach stabilności państwa. W dzisiejszych czasach Kazania Sejmowe przestrzegają przed konsekwencjami politycznej bierności oraz zachęcają do refleksji nad kondycją społeczeństwa.

„Kazania sejmowe” – Streszczenie szczegółowe

„Kazania sejmowe” to przełomowe dzieło publicystyczne, stworzone przez wybitnego kaznodzieję i myśliciela epoki renesansu, Piotra Skargę. Po raz pierwszy ukazało się drukiem w 1597 roku, kiedy to Skarga pełnił funkcję nadwornego kapłana króla Zygmunta III Wazy. Choć prawdopodobnie nigdy nie zostały faktycznie wygłoszone podczas obrad sejmowych, do czego nawiązuje ich tytuł, stanowią one potężną i gorzką diagnozę kondycji ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dzieło składa się z ośmiu kazań, z których każde, poza wstępnym, poświęcone jest jednej z sześciu „chorób” trawiących państwo polsko-litewskie. Jest to przenikliwe wezwanie do moralnej, społecznej i politycznej odnowy, będące jednocześnie przestrogą przed nieuchronnym upadkiem.

1. Plan wydarzeń

• Kazanie Pierwsze: Na początku Sejmu. Przy Ś. Mszy Sejmowej – Wprowadzenie podkreślające znaczenie mądrości, rozróżniające boską i ziemską. Skarga nawołuje do pokory i prosi Boga o przewodnictwo dla obradujących, piętnując pychę intelektualną oraz liczne wady narodu destabilizujące państwo, takie jak bunty, osłabienie monarchii, anarchia, dezorganizacja sejmów i demoralizacja elit.
• Kazanie Wtóre: O miłości ku Ojczyźnie i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku Ojczyźnie – Analiza fundamentalnego braku miłości do ojczyzny. Skarga używa wzruszających metafor, takich jak Matka-Ojczyzna i tonący okręt, aby ukazać egoizm obywateli i priorytet interesów osobistych nad dobrem wspólnym.
• Kazanie Trzecie: O drugiej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z niezgody domowej – Rozważania nad zgubnymi skutkami niezgody wewnętrznej, w tym podczas obrad sejmowych. Skarga wskazuje na materializm, herezję, chciwość i brak szacunku dla władzy królewskiej jako główne źródła sporów, porównując Rzeczpospolitą do chorego ciała ludzkiego.
• Kazanie Czwarte: O trzeciej chorobie Rzeczypospolitej, która jest naruszenie religiej katolickiej przez zarazę heretycką – Ostra krytyka tolerancji herezji. Kaznodzieja podkreśla, że jedność wiary katolickiej jest kluczowa dla stabilności państwa, a odstępstwa prowadzą do osłabienia moralnego i politycznego.
• Kazanie Piąte: Jako katolicka wiara policyj i królestw szczęśliwie dochowywa, a heretyctwo je obala – Kontynuacja poprzedniego kazania, przedstawiająca herezję jako niszczycielską siłę, burzącą zaufanie, jedność i zdolność obronną państwa, co może sprowadzić na naród karę Bożą.
• Kazanie Szóste: O monarchii i królestwie, albo o czwartej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z osłabienia królewskiej dostojności i władzy – Argumentacja na rzecz silnej monarchii jako najlepszego ustroju dla Polski. Skarga piętnuje szlachtę za nadużywanie przywilejów, prowadzące do anarchii, złe zarządzanie finansami państwa i egoizm posłów na sejmach.
• Kazanie Siódme: O prawach niesprawiedliwych, albo o piątej chorobie Rzeczypospolitej – Krytyka niesprawiedliwych praw i ich niewłaściwego egzekwowania. Skarga postuluje stworzenie praw zgodnych z zasadami boskimi, służących dobru obywateli, oraz wezwanie do uczciwości sędziów i zaostrzenia odpowiedzialności karnej.
• Kazanie Ósme: O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich – Opisanie bezkarności publicznych grzechów, takich jak profanacje kościołów, bluźnierstwo, brak sprawiedliwości, ucisk chłopów, kradzieże, lichwa i marnotrawstwo dóbr narodowych. Skarga ostrzega przed upadkiem państwa, jeśli naród nie odmieni swojego postępowania.

2. Czas i miejsce akcji

Dzieło Piotra Skargi zostało wydane w 1597 roku, a czas akcji moralnej i intelektualnej rozgrywa się w okresie panowania króla Zygmunta III Wazy. W ujęciu fikcyjnym kazania miały być wygłoszone podczas obrad Sejmu Rzeczypospolitej w tym samym roku. Głównym, choć symbolicznym, miejscem akcji jest cała Rzeczpospolita Obojga Narodów, której duchowa, społeczna i polityczna kondycja poddawana jest dogłębnej analizie przez kaznodzieję. Konkretny kontekst to atmosfera obrad Sejmu, będącego areną sporów i podejmowania kluczowych decyzji dla państwa.

3. Charakterystyka bohaterów

• Piotr Skarga: Główny głos i autor dzieła, który przyjmuje rolę proroka, natchnionego kaznodziei i surowego krytyka społecznego. Z głęboką troską diagnozuje schorzenia trawiące Rzeczpospolitą, bezkompromisowo piętnuje wady narodu i przestrzega przed zbliżającym się upadkiem, jeśli nie nastąpi moralna i polityczna odnowa.
• Król Zygmunt III Waza: Król panujący w czasie powstania dzieła, będący symbolicznym adresatem kazań. Jest uosobieniem władzy monarszej, której osłabienie Skarga postrzega jako jedną z kluczowych przyczyn problemów państwa.
• Szlachta: Przedstawiona jako zbiorowy i dominujący bohater, stanowiący główny obiekt krytyki Skargi. Oskarżana o nadużywanie przywilejów, egoizm, anarchię, osłabianie autorytetu króla oraz przedkładanie prywatnych interesów nad dobro wspólne.
• Członkowie Sejmu, Senatorowie, Posłowie: Bezpośredni, choć fikcyjni, odbiorcy kazań. Skarga upatruje w nich nadziei na wprowadzenie zmian, ale jednocześnie zarzuca im brak mądrości, nieodpowiedzialność i przyczynianie się do politycznego chaosu.
• Naród polski (obywatele Rzeczypospolitej): Ogólny adresat wezwań Skargi, przestrzegany przed konsekwencjami grzechów, braku miłości do ojczyzny i odstępstwa od wiary. To do nich skierowane są przestrogi i nawoływania do pokuty.

4. Problematyka

• Degradacja życia politycznego i ustrojowego: Skarga z niepokojem obserwuje osłabienie władzy królewskiej, anarchię wynikającą z nadużywania „złotej wolności” przez szlachtę, nieefektywność sejmów i szerzącą się dezorganizację państwa.
• Brak jedności i zgody narodowej: Głębokie podziały wewnętrzne, zarówno polityczne, jak i religijne, są postrzegane jako siły rozkładające Rzeczpospolitą od środka, prowadzące do niezdolności do wspólnego działania.
• Zagrożenie dla wiary katolickiej: Tolerancja wobec innowierców (herezji) jest dla Skargi śmiertelnym zagrożeniem dla tożsamości narodowej i stabilności państwa, które powinno opierać się na jedności wyznaniowej.
• Kryzys moralny i społeczny: Kaznodzieja piętnuje wszechobecne grzechy, takie jak materializm, chciwość, egoizm elit, ucisk warstw niższych, brak sprawiedliwości i bezkarność występków, które podważają fundamenty społeczeństwa.
• Niesprawiedliwość prawa i sądownictwa: Problemem jest nie tylko istnienie niesprawiedliwych przepisów, ale także ich brak egzekwowania oraz korupcja w wymiarze sprawiedliwości, co podważa zaufanie do państwa.
• Brak patriotyzmu i miłości do ojczyzny: Egoizm i brak ofiarności obywateli, którzy przedkładają własne korzyści nad dobro wspólne, są diagnozowane jako pierwotna przyczyna wszystkich innych problemów, prowadząca do zobojętnienia na los państwa.

5. Kluczowe wątki

• Obraz chorującej Rzeczypospolitej: Przenikliwa diagnoza państwa polsko-litewskiego, przedstawionego jako organizm trapiony przez liczne dolegliwości, grożące mu zagładą.
• Wezwanie do moralnej i religijnej odnowy: Apel o powrót do wartości chrześcijańskich, jedności wiary katolickiej i odrzucenie grzechów jako podstawy naprawy państwa.
• Obrona i postulaty wzmocnienia władzy monarszej: Argumentacja na rzecz silnego króla jako gwaranta stabilności i porządku, sprzeciwiająca się anarchii szlacheckiej.
• Krytyka szlachty i jej przywilejów: Oskarżenie stanu szlacheckiego o egoizm, nadużywanie wolności i przyczynianie się do osłabienia państwa poprzez swoje nieodpowiedzialne działania.
• Prorocka przestroga przed upadkiem: Dzieło ma charakter eschatologiczny, zapowiadający karę Bożą i klęskę państwa, jeśli naród nie opamięta się i nie podejmie pokuty.

6. Motywy

• Mądrość: Kluczowy motyw, gdzie Skarga przeciwstawia mądrość boską, będącą źródłem wszelkich cnót i dobra dla państwa, mądrości ziemskiej, którą uważa za pychę i drogę do grzechu.
• Ojczyzna jako Matka/Okręt: Rozbudowane metafory, które personifikują Rzeczpospolitą. Ojczyzna jako troskliwa matka, dająca życie i dobrobyt, oraz tonący okręt, którego pasażerowie (obywatele) muszą wspólnie ratować, aby uniknąć zagłady.
• Miłość Ojczyzny i Patriotyzm: Nadrzędne uczucie, którego brak jest diagnozowany jako pierwsza i najgroźniejsza choroba państwa. Skarga nawołuje do bezinteresownego poświęcenia dla dobra wspólnego.
• Niezgoda i Jedność: Motyw zagrażający spójności państwa. Wewnętrzne spory i podziały niszczą wspólnotę, podczas gdy jedność, zwłaszcza w wierze katolickiej, jest fundamentem siły.
• Religia Katolicka i Herezja: Katolicyzm jest przedstawiany jako niezbywalny filar społeczeństwa i państwa, a tolerowanie herezji jest zdradą Boga i prostą drogą do upadku Rzeczypospolitej.
• Władza Królewska i Monarchia: Skarga jest zagorzałym orędownikiem silnej, scentralizowanej władzy monarszej, postrzeganej jako „głowa” państwowego organizmu, niezbędna do utrzymania porządku i bezpieczeństwa.
• Sprawiedliwość i Prawo: Motyw odnoszący się do konieczności tworzenia praw sprawiedliwych, zgodnych z wolą Bożą, oraz rzetelnego ich egzekwowania przez uczciwych sędziów.
• Grzechy Społeczne i Moralne: Wyliczane i potępiane są liczne występki trawiące społeczeństwo, takie jak materializm, chciwość, egoizm, niesprawiedliwość społeczna, lichwa czy marnotrawstwo.
• Przestroga i Proroctwo: Całe dzieło przenika ton prorocki. Skarga, na wzór starotestamentowych proroków, ostrzega naród przed karą Bożą i zagładą państwa, jeśli nie nastąpi pokuta i zmiana postępowania.

7. Streszczenie szczegółowe utworu

„Kazania sejmowe” Piotra Skargi to monumentalne dzieło, które, choć nigdy faktycznie nie wygłoszone na sejmie w 1597 roku, stanowiło ostrą i bezkompromisową krytykę ówczesnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Autor, nadworny kaznodzieja króla Zygmunta III Wazy, przyjął konwencję publicystycznego kazania, by przedstawić głęboką diagnozę chorób nękających państwo i zaapelować o pilną odnowę moralną, społeczną oraz polityczną. Dzieło otwiera się Kazaniem Pierwszym: Na początku Sejmu. Przy Ś. Mszy Sejmowej, które pełni funkcję wstępu. Skarga koncentruje się w nim na fundamentalnym znaczeniu mądrości, ale nie byle jakiej – rozróżnia on mądrość boską, będącą darem Ducha Świętego i źródłem prawdziwego dobra dla państwa, od mądrości ziemskiej, którą z pogardą nazywa „bydlęcą i diabelską”. Przestrzega przed pychą intelektualną i nawołuje senatorów do pokornego zwracania się do Boga po przewodnictwo w sprawach państwowych. Wskazuje już tutaj na liczne przywary narodu, które podkopują stabilność państwa: bunty, osłabienie monarchii, anarchię, dezorganizację obrad sejmowych oraz wszechobecną demoralizację elit. Tylko boska mądrość, połączona z prawdziwą miłością do ojczyzny i obywateli, może, zdaniem Skargi, zapewnić bezpieczeństwo i dobrobyt. Kazanie kończy modlitwa o ten właśnie dar dla obradujących.

Następne siedem kazań poświęconych jest szczegółowemu opisowi sześciu „chorób” trawiących Rzeczpospolitą. Kazanie Wtóre: O miłości ku Ojczyźnie i o pierwszej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z nieżyczliwości ku Ojczyźnie, uderza w najbardziej podstawowy, jego zdaniem, problem – brak autentycznej miłości i ofiarności wobec ojczyzny. Skarga z pasją przypomina o nieocenionych dobrodziejstwach, jakie Rzeczpospolita oferuje swoim obywatelom: swobodne wyznawanie wiary katolickiej, pokój oraz słynną „złotą wolność”. Aby unaocznić wagę problemu, posługuje się dwoma potężnymi metaforami. Pierwsza to ojczyzna jako Matka, która daje życie, wychowuje i żywi, a której obywatele powinni być wdzięczni i posłuszni. Druga, jeszcze bardziej dramatyczna, przedstawia ojczyznę jako tonący okręt. W tej wizji obywatele są pasażerami statku, który w obliczu zagrożenia zajmują się ratowaniem własnych skarbów zamiast wspólnymi siłami ratować wspólną łódź. To przejmująca przestroga: dobro wspólne musi bezwzględnie stać ponad partykularnym interesem jednostki, inaczej nieunikniona będzie zagłada. Kazanie zamyka gorąca modlitwa o rozbudzenie miłości do Ojczyzny.

Kazanie Trzecie: O drugiej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z niezgody domowej, kontynuuje diagnozę wewnętrznych problemów państwa. Skarga wskazuje na zgubne konsekwencje nieustannych sporów i partykularnych interesów podczas obrad sejmowych, które osłabiają państwo od wewnątrz i czynią je bezbronnym wobec wrogów zewnętrznych, a nawet grożą wojnami domowymi. Wśród przyczyn niezgody wymienia materializm, chciwość, zazdrość, herezję, brak poszanowania władzy królewskiej oraz dwulicowość. Ponownie odwołuje się do metafory ciała ludzkiego, gdzie jedne części zarządzają (władza), a inne są podległe (obywatele), podkreślając fundamentalną potrzebę hierarchii i jedności dla zdrowia całego organizmu. Uważa, że prawdziwa zgoda, oparta na wierze katolickiej i poddaniu jednemu królowi, jest kluczowa dla przetrwania państwa. Na zakończenie kaznodzieja modli się o jednomyślność i bogobojność obywateli.

Kolejne dwa kazania, Czwarte i Piąte, stanowią trzon argumentacji Skargi przeciwko tolerancji religijnej. Kazanie Czwarte: O trzeciej chorobie Rzeczypospolitej, która jest naruszenie religiej katolickiej przez zarazę heretycką, jest ostrym potępieniem herezji. Skarga, odwołując się do losów narodu wybranego z Pisma Świętego, podkreśla, że katolicyzm jest nie tylko fundamentem duchowym, ale i politycznym potęgi narodu. Twierdzi, że jedność wiary jest absolutnie niezbędna dla stabilności państwa, a akceptacja odstępstw religijnych prowadzi do osłabienia moralnego, politycznego i w konsekwencji do kary Bożej. To wezwanie do powrotu do jedności wyznaniowej i bezwarunkowego poszanowania autorytetu Kościoła i papieża. Kazanie Piąte: Jako katolicka wiara policyj i królestw szczęśliwie dochowywa, a heretyctwo je obala, pogłębia tę tematykę, ukazując herezję jako siłę destrukcyjną, która burzy jedność, zgodę, zaufanie i poczucie wspólnoty wyznaniowej, czyniąc państwo bezbronnym wobec wrogów. Skarga argumentuje, że wojska złożone z katolików i heretyków nigdy nie będą w stanie efektywnie bronić kraju, a Bóg nieuchronnie ukarze naród za odstąpienie od prawdziwej wiary. Modlitwa kończąca to kazanie prosi o usunięcie „sekty” i powrót do pełni katolicyzmu.

W Kazaniu Szóstym: O monarchii i królestwie, albo o czwartej chorobie Rzeczypospolitej, która jest z osłabienia królewskiej dostojności i władzy, Skarga wraca do kwestii politycznych, skupiając się na krytyce osłabienia władzy monarszej. Uważa, że monarchia jest najlepszym ustrojem dla Polski, a jej ograniczenie prowadzi do nieszczęść. Ponownie wykorzystuje metaforę ludzkiego organizmu, gdzie religia i duchowieństwo to serce, a król to głowa państwa, odpowiedzialna za jego kierowanie. Surowo krytykuje szlachtę za nadużywanie przywilejów, prowadzące do anarchii i marginalizowania autorytetu króla. Wskazuje również na fatalne zarządzanie finansami publicznymi (królewszczyzny służące szlachcie, nie ojczyźnie) oraz destrukcyjne, egoistyczne zachowania posłów na sejmach. Całkowicie odrzuca idee demokratyczne, widząc w nich śmiertelne zagrożenie dla państwa. Kazanie to kończy prośba o mądre decyzje dla monarchii i błogosławieństwo Boże dla króla.

Kolejną, piątą chorobą, którą Skarga identyfikuje w Kazaniu Siódmym: O prawach niesprawiedliwych, albo o piątej chorobie Rzeczypospolitej, jest istnienie niesprawiedliwych praw oraz ich brak egzekwowania. Podkreśla, że prawa królewskie i te ustanowione dla dobra ojczyzny powinny służyć dobru obywateli i harmonizować z prawami boskimi. Krytykuje urzędników za brak przestrzegania prawa i fatalne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Wzywa do ustanawiania sprawiedliwych praw, które propagują cnoty i chronią cześć Bożą, a także do wyboru uczciwych i rzetelnych sędziów. Postuluje zaostrzenie odpowiedzialności karnej, aby zapewnić porządek. Kazanie zamyka modlitwa o praworządność i błogosławieństwo Ducha Świętego dla Rzeczypospolitej.

Ostatnie, Ósme kazanie: O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich, poświęcone jest bezkarności publicznych grzechów i występków. Skarga wylicza szereg niszczycielskich grzechów, które trawią Rzeczpospolitą: tolerancję dla profanacji kościołów katolickich przez protestantów, bluźnierstwo, brak sprawiedliwości (bezkarni mordercy), okrutny ucisk chłopów, kradzieże, lichwa oraz marnotrawstwo dóbr narodowych, widoczne w ekstrawaganckich ubiorach i wystawnych bankietach szlacheckich. Oskarża zamożnych o okradanie narodu, egoizm i obojętność na nędzę ubogich. W tym kazaniu ton Skargi staje się najbardziej prorocki – przestrzega przed nieuchronnym upadkiem państwa, jeśli naród nie odmieni swojego postępowania i nie nawróci się. Kończy się ono błagalną modlitwą o łaskę i nadzieję na ocalenie Rzeczypospolitej poprzez pokutę i powrót do Boga, stawiając Skargę w rzędzie starotestamentowych proroków, którzy wzywali naród do opamiętania.

Monika

Poznajcie Monię – pasjonatkę literatury, która zaczytuje się w kryminałach, biografiach i powieściach obyczajowych. Dobra książka to dla niej najlepszy sposób na wieczorny relaks, choć równie chętnie spędza czas przy emocjonujących filmach, zwłaszcza tych, które trzymają w napięciu do ostatniej chwili.
Kiedy nie oddaje się czytaniu, wyrusza na górskie szlaki, realizując swoją pasję do zdobywania szczytów. Latem zamienia góry na wodę, ciesząc się słońcem i spokojem na desce SUP. Jest również entuzjastką aktywności fizycznej – od dynamicznych zajęć aerobiku po długie spacery wśród leśnych krajobrazów, które pozwalają jej na chwilę wytchnienia.
Prywatnie to szczęśliwa mama dorastającej nastolatki, Łucji, z którą dzieli codzienne radości i wyzwania. Pełna energii, zawsze uśmiechnięta i gotowa na nowe wyzwania – taka właśnie jest Monia!