Zbrodnia i kara

Nie ma bodaj w literaturze światowej powieści tak słynnej jak Zbrodnia i kara Fiodora Dostjewskiego (1821-81). Pisarz, czołowy przedstawiciel (obok Tołstoja i Turgieniewa) rosyjskiego realizmu, wielki pesymista, człowiek skazany przez carat na katorgę, a potem przeciwnik idei socjalistycznych. W swej wielkiej powieści obala idee swojego bohatera Raskolnikowa, jego nihilizm i indywidualizm, obala je poprzez poddaniu bohatera pasmu tragicznych doświadczeń, które skwitować można samym tytułem: tak zbrodnia (Raskolnikow zabija starą lichwiarkę, w zasadzie po to by udowodnić sobie, że po prostu może) niesie za sobą karę, wbrew temu co wydaje się Raskolnikowowi. Jak pisze A. Semczuk aktem zabójstwa zabił siebie, swoje wyobrażenie o własnych możliwościach, o tym że należy do klasy Napoleonów (...) Raskolnikow uosabia siłę i manowce racjonalizmu (... Jednak Raskonlikow doszedł w końcu - na drodze mistycznej - do prawdy objawionej.