Granice. W ciągu dwudziestego wieku granice Polski zmieniały się kilkukrotnie. Z każdą zmianą wiążą się nieuchronne ludzkie tragedie, przeprowadzki, by znaleźć się w granicach państwa, "uciekanie" przed zmieniającą się linią, dzielącą kraje. Niektórzy, choć nigdy się nie przeprowadzili, zmieniali miejsce zamieszkania, zmieniali państwo, w którym żyli.
Książka Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica" to opowieść o życiu zwykłych ludzi. Nie jest czarno-biała, jest szara - pełna odcieni i niejednoznaczna. Na pograniczu nie ma prostych historii i prostych odpowiedzi na trudne pytania, tu zawsze żyje się niepewnie, coś każe siedzieć na walizkach i spać z otwartymi oczami. To miejsce dobre dla przemytników, uciekinierów i starców. Bo chociaż granicy już od dawna nie ma, zmieniło się miejsc, w którym przebiega, to jednak życie nadal toczy się przygranicznym rytmem. Granica ciągle tkwi w głowach i we wspomnieniach zarówno tych, którzy nie dali się wypędzić, jak i tych, których dawno wypędzono.
"Wymazana granica" Tomasza Grzywaczewskiego to reporterska wyprawa wzdłuż granic II RP od Kaszub, przez Wielkopolskę, Śląsk, Bieszczady, po Kresy Wschodnie, Mazury i Pomorze. Autor odnajduje ostatnich pamiętających przedwojenne granice i ich znikanie nad Bałtykiem, na Śląsku Cieszyńskim, w wioskach Bojkowszczyzny, wysiedleńców z akcji Wisła, ocalonych z rzezi na Wołyniu, mieszkańców dawnych rubieży Polski na Huculszczyźnie, Pokuciu, Polesiu, nad Dźwiną i na krańcach Litwy. "Wymazana granica" to opowieść o tym, jak dziś żyje się przy nieistniejącej granicy, snuta przez nieliczni dobrowolni strażnicy pamięci oraz młodych ludzi, którzy pragną żyć jak w XXI wieku przystało, ale którym brzemię pogranicza na to nie pozwala.
To nie jest książka, przynosząca łatwe odpowiedzi na trudne pytania. To książka zawierająca wiele pytań o przynależność, o to, jak definiuje to, po której stronie granicy żyjemy.
Tomasz Grzywaczewski, urodzony w 1986 roku, to dziennikarz, pisarz i podróżnik. Z wykształcenia jest prawnikiem, specjalizuje się w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej i postsowieckich państw nieuznawanych.
"Wymazana granica" to książka zrealizowana w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, opublikowana przez Wydawnictwo Czarne w serii "Reportaż".
