Szymborska. Znaki szczególne

Poetka. Krakowianka z wyboru. Noblistka. „Nasza Szymborska”. Przyjaźniła się z Makuszyńskim, Przybosiem, pisał o niej Turnau. Przeżywała wielkie miłości, często wybierała trudne związki. Dziennikarka i biolog.

Znana także wśród tych, którzy nigdy nie interesowali się poezją. Jej słowa pobrzmiewają w tekstach piosenek. Jaka była naprawdę? Jaka wrażliwość skrywa się za wierszami, z którymi obcowaliśmy już w szkole?

Wykreowana w mediach na „wesołą trzpiotkę”, sama poetka niechętnie o sobie mówiła.  

Joanna Gromek-Illg próbuje odkryć „znaki szczególne” Szymborskiej przedzierając się przez jej obszerną korespondencję, analizując wiersze i rozmawiając z ludźmi, którzy ją znali. Ta praca zaowocowała sześćsetstronicową biografią, z której wyłania się złożony portret bohaterki.

Adam Włodek, mąż i przyjaciel, pisał do niej: „Wisełko, jesteś taka wieloraka”. Poetka łączyła w sobie wiele sprzeczności: potrafiła być jednocześnie czuła i ironiczna, serdeczna i surowa, a dojrzałość przeplatała z dziewczęcym wdziękiem. Nigdy nie dała się zaszufladkować.

Historia jej życia została w książce podzielona na cztery części: dzieciństwo w „Dziewczynce, którą byłam”, dojrzewanie w „Nowym, powojennym świecie” i dojrzałość w „Czasie przyjaźni” oraz ostatniej „Noblu i noblistce”. W każdej z tych części autorka przygląda się Szymborskiej, stara się poznać motywy jej działania, zastanawia nad wyborami, szuka ukrytych sensów w notatkach i wyklejankach, uważnie czyta listy. Rozmieszczenie tekstów poetki w porządku chronologicznym rzuca na nie nowe światło i pozwala na nowo obcować z wierszem. Nie został pominięty także kontekst polityczno – historyczny, który wywarł ważny wpływ na życie poetki. Była baczną obserwatorką sceny politycznej, a czasem także, mimo woli, jej uczestniczką.

Plastyczny język Joanny Gromek Illg, przetykany znakomitymi fotografiami pozwala poczuć atmosferę krakowskiej kamienicy przy Radziwiłłowskiej czy malutkiego mieszkania, nazywanego „szufladą”, w którym buty trzeba było trzymać w łazience.

Mimo pozostawionej ogromnej spuścizny i gigantycznej pracy biografki, nigdy do końca nie poznamy zakamarków umysłu noblistki. Nikomu nie żaliła się na temat procesów twórczych, nie opowiadała o swoich problemach. Ceniła dyskrecję i wiele spraw zabrała ze sobą, konsekwentnie ukrywając swoją intymność.