"Solaris" to najsłynniejsza książka Stanisława Lema, wydana na całym świecie, tłumaczona na wiele języków i zaliczana do klasyki fantastyki naukowej.
Jej wierzchnią warstwą jest - często spotykany w literaturze SF - motyw kontaktu człowieka z obcą cywilizacją. W tym przypadku główny bohater, Kris Kelvin, przybywa na stację badawczą nad planetą Solaris, pokrytą cytoplazmatycznym oceanem. To on właśnie, ocean, jest formą inteligencji, zdającą się mieć wpływ zarówno na ruch planety, jak i oddziaływać na ludzi, którzy przybywają w celu zbadania go. Jak bowiem można wyjaśnić powstawanie tworów tak podobnych do ludzi, że nie do odróżnienia, a przecież wiadomo, że ludzie ci nie istnieją, bo od dawna nie żyją?
Czy oddziaływanie oceanu to próba kontaktu z ludźmi, a może chęć wypędzenia ich ze swojego miejsca we Wszechświecie? Jakie są psychologiczne aspekty kontaktu z obcą inteligencją? Czy przenosząc się tysiące kilometrów w przestrzeń kosmiczną i badając inne cywilizacje, zostawiamy za sobą ludzkie cechy i uczucia, miłość, poczucie osamotnienia, tęsknotę, czy towarzyszą nam i towarzyszyć będą wszędzie, gdzie się udamy?
Stanisław Lem w "Solaris" porusza problemy współczesnego człowieka, jego chęci do zapanowania nad niepoznanym, konieczności odpowiedzi na wszystkie pytania. Wskazuje rolę techniki i nauki w życiu ludzi i ich miejsce na skali wartości - czy występują przed bliskimi i uczuciami, czy są od nich mniej ważne?
Jak wiele innych powieści Lema, "Solaris" urzeka refleksją filozoficzną, wkomponowaną w atrakcyjną i przykuwającą uwagę fabułę. Mimo że miejsce akcji to zamknięty świat stacji kosmicznej, opowieść snuta przez autora przedstawia szerokie horyzonty wszystkim, którzy chcą wniknąć w treść książki i poszukać odpowiedzi na pytanie "Czym jest ocean na Solaris? Obcą cywilizacją, odmienną formą życia, a może po prostu Nieznanym?". Na to pytanie nie odpowiada jednoznacznie Lem, zostawiając czytelnikowi pole do interpretacji swoich słów. Być może dlatego Solaris po kilkudziesięciu lat od pierwszego wydania wciąż fascynuje.
Stanisław Lem, żyjący w latach 1921-2006, był polskim pisarzem sf, filozofem, futurologiem. W swojej twórczości poruszał głównie rozwój nauki i techniki i jego wpływ na kondycję człowieka i ludzkiej natury, możliwość porozumienia się istot rozumnych i rolę człowieka we wszechświecie.