Zespół Muzyki Cerkiewnej pod dyrekcją ks. Jerzego Szurbaka istnieje od ponad 40 lat jego początki sięgają września 1971 r., kiedy to na potrzeby spektaklu Rewizor M. Gogola w Teatrze Dramatycznym w Szczecinie, dokonano nagrania muzyki cerkiewnej jako ilustracji muzycznej do przedstawienia. Po tym występie, założyciel i dyrygent zespołu, młody ksiądz Jerzy Szurbak otrzymał propozycję stałej współpracy od dyrektora Warszawskiej Opery Kameralnej, Stefana Sutkowskiego.
Muzyka cerkiewna pod ręką ks. Szurbaka stała się prawdziwym tchnieniem ducha, poruszała serca słuchaczy, pokonywała podziały i łączyła ludzi różnych wyznań i narodowości w modlitwie. W kronice Zespołu odnotowano ponad 1600 koncertów, a także wiele nagrań radiowych, telewizyjnych i filmowych. Oprócz licznych występów w kraju, koncertował również w Austrii (1993 r.), Belgii (1995 r.), Brazylii (1986 r.), Finlandii (1985 r.), Francji (1986, 1993, 1995 i 1998 r.), Holandii (1995 r.), Japonii (1994 r.), Korei Płd. (1994 r.), Niemczech (1977, 1985, 1993, 1995 i 1996 r.), Senegalu (1986 r.), Szwecji (1982 r.), Szwajcarii (1978, 1984, 1985, 1997 i 1999 r.) i na Ukrainie (1989 r.). Zespół wielokrotnie dawał oprawę muzyczną do filmów A. Wajdy, J. Skolimowskiego, J. Majewskiego, A. Holland i J. Hoffmana. Współpracował również z wybitnymi śpiewakami: J. Rappe, P. Raptisem, K. Pustelakiem, K. Szostek-Radkową, L.A. Mrozem, B. Ładyszem, M. Boberską, M. Pańko oraz ze światowej sławy tenorem N. Geddą (Upsalla, Sztokholm, Warszawa).
Chór ks. Szurbaka był wielokrotnie wysyłany na festiwale muzyki religijnej, gdzie zawsze godnie reprezentował polską wielokulturowość i religijność. Rola Zespołu Muzyki Cerkiewnej w kulturze polskiej i jego dyrygenta jest nie do przecenienia. To jemu przypisuje się wyprowadzenie śpiewów cerkiewnych ze świątyń prawosławnych i wprowadzenie ich do kościołów katolickich i protestanckich, a także katedr, sal koncertowych i filharmonicznych w Polsce i na świecie. Poprzez prezentację najpiękniejszych utworów tego gatunku sztuki wokalnej, przyczynił się również do lepszego poznania prawosławia, jego duchowości i mistyki, realizując zarazem ideę praktycznego ekumenizmu.
Sukcesy Zespołu oraz działalność ks. Szurbaka stały się inspiracją do utworzenia festiwalu muzyki cerkiewnej. Zaangażowanie i pomoc dyrygenta przy organizacji I Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce, przyczyniły się do przekształcenia ich w Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej. Za całokształt pracy artystycznej władze państwowe odznaczyły ks. J. Szurbaka krzyżami zasługi Złotym, Kawalerskim i Oficerskim OOP.
Na przestrzeni lat w Zespole śpiewało ponad trzystu wykonawców (solistów i chórzystów), z których większość posiadała wyższe lub średnie wykształcenie muzyczne. Chór był jednak otwarty także na wokalnych pasjonatów-samouków, wśród których można było spotkać m.in. dziennikarzy, lekarzy, inżynierów czy prawników. Po zakończeniu w 1997 r. współpracy ZMC z Warszawską Operą Kameralną, która obejmowała Zespół opieką merytoryczną i finansową, chór mieszany został przekształcony w chór męski, a jego działalność oparto już jedynie na pasji ks. Szurbaka i członków Zespołu.
Wykonując dzieła zarówno kompozytorów anonimowych, jak np. śpiew grecki, kijowski czy neumatyczny, a także utwory najwybitniejszych twórców muzyki cerkiewnej (M. Berezowski, S. Rachmaninow, P. Czajkowski, czy M. Rimski-Korsakow), Zespół pozwalał słuchaczom, poprzez swoją interpretację, zgłębić inne boskie wymiary rzeczywistości. Istotę muzyki cerkiewnej doskonale oddał w swojej wypowiedzi sam ks. J. Szurbak: Podobnie jak dogmaty chrześcijańskie zawierają w sobie odwieczne prawdy o Bogu, ikony te dogmaty przybliżają nam za pomocą barw, zaś muzyka cerkiewna opiewa je przy pomocy dźwięków. Wszystko to składa się na Wielikoje Sławosłowije wielką doksologię, podobną do tej, którą śpiewały chóry anielskie przy narodzeniu Jezusa Chrystusa.
