Nikotyna alkohol kokaina peyotl morfina eter. Appendix. Niemyte dusze

Dwa odrębne utwory Witkacego o charakterze publicystycznym łączy stanowisko autora: Oświadczam oficjalnie, że piszę poważnie i chcę wreszcie coś bezpośrednio pożytecznego zdziałać.
W książce stanowiącej pierwszą część tomu (Nikotyna, alkohol, kokaina) przedstawił Witkiewicz swój bardzo krytyczny stosunek do narkotyków i przeżycia związane z ich zażywaniem.
W części drugiej (Niemyte dusze) pisarz proponuje społeczeństwu psychoanalizę jako narzędzie ocalenia przed nadciągającym kataklizmem. Uświadomiwszy rodakom polskie grzechy główne, chce ich od nich uwolnić, to znaczy umyć ich dusze.