5.0
2025-05-25Recenzja zweryfikowana„Kariera Nikodema Dyzmy” to książka sprzed lat, która doskonale wpisuje się w współczesność. Sięgając po dzieło napisane niemal sto lat temu, można mieć wątpliwości: czy wciąż ma sens? Czy nie okaże się przestarzałe, nudne, oderwane od naszej rzeczywistości? Tymczasem „Kariera Nikodema Dyzmy” Tadeusza Dołęgi-Mostowicza zaskakuje – i to w bardzo pozytywny sposób. Choć to klasyka polskiej literatury, porusza tematy, które są aktualne do dziś, a historia głównego bohatera wydaje się niemal żywcem wyjęta z dzisiejszych mediów czy Internetu.
Głównym bohaterem powieści jest Nikodem Dyzma – bezrobotny urzędnik z prowincji, który przyjeżdża do Warszawy w poszukiwaniu pracy. Nie ma żadnych znajomości, nie wyróżnia się niczym szczególnym. Wszystko zmienia się, gdy przypadkiem trafia na ekskluzywne przyjęcie – znalazł zaproszenie na ulicy. Od tego momentu zaczyna się jego niewiarygodna kariera. Dyzma, mimo że nie ma żadnej wiedzy ani kompetencji, błyskawicznie pnie się po szczeblach politycznej drabiny – tylko dlatego, że ludzie w jego otoczeniu widzą w nim kogoś, kim nie jest. On sam nie rozumie świata, w który wszedł, ale potrafi udawać, improwizować i grać pod publiczkę. I – co najdziwniejsze – wszyscy mu wierzą. Brzmi jak absurd? A może jak rzeczywistość, którą obserwujemy na co dzień?
Po pierwsze, to po prostu dobrze napisana historia. Autor posługuje się lekkim językiem, pełnym ironii i celnych obserwacji społecznych. Mimo że książka powstała w 1932 roku, jej styl nie jest trudny ani archaiczny – wręcz przeciwnie, jest bardzo przystępny, a momentami nawet zabawny. Po drugie, to znakomita satyra. Dołęga-Mostowicz ukazuje świat polityki, elit i „układów” z przymrużeniem oka, ale także z dużą dozą krytycyzmu. Obnaża mechanizmy kariery opartej nie na umiejętnościach, lecz na pozorach, koneksjach i szczęściu. Pokazuje, jak łatwo można zmanipulować opinię publiczną i jak bardzo ludzie lubią wierzyć w iluzję, jeśli pasuje ona do ich oczekiwań. Po trzecie – bo ta książka jest niesamowicie aktualna. Wystarczy rozejrzeć się wokół. Ile razy widzimy ludzi na ważnych stanowiskach, którzy wcale nie wydają się do nich przygotowani? Ile razy słyszymy o osobach, które zrobiły błyskawiczną karierę dzięki kontaktom, a nie dzięki wiedzy? Dyzma mógłby dziś być politykiem, celebrytą, influencerem lub prowadzącym program telewizyjny. I nadal byłby równie skuteczny – mimo że niekoniecznie kompetentny.
„Kariera Nikodema Dyzmy” to nie tylko zabawna historia, ale także ostrzeżenie. Pokazuje, jak niebezpieczne może być zaufanie oparte jedynie na wrażeniu. Przypomina, że warto patrzeć głębiej – nie tylko na to, jak ktoś wygląda, ale co naprawdę sobą reprezentuje. To ważna lekcja nie tylko dla dorosłych, ale także dla młodzieży, która dopiero uczy się poruszać w świecie pełnym ocen, wizerunku i mediów społecznościowych. Choć „Kariera Nikodema Dyzmy” to lektura szkolna, zdecydowanie nie powinna być czytana tylko z obowiązku. To świetna, błyskotliwa opowieść, która bawi, uczy i zaskakuje aktualnością. Pokazuje, że świat nie zmienił się aż tak bardzo – i że mechanizmy władzy, kariery i manipulacji są z nami od dawna. Dlatego warto po nią sięgnąć nie tylko dla ocen, ale przede wszystkim dla refleksji i przyjemności czytania. Szkoda, że nie ma więcej części, bo trudno jest oderwać się od niej. Proszę was, zanim obejrzycie film, sięgnijcie po książkę. Polecam ją każdemu, kto interesuje się ludźmi, polityką i tym, co dzieje się za kulisami wielkich karier. Dyzma to postać, której się nie zapomina, a jego historia pozostaje w pamięci na długo.
