Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN przeprowadziło kilkuletni projekt polegający na zbadaniu strategii przetrwania Żydów podczas okupacji niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1942-1945. Efekt tych działań to publikacja "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Tom 1-2."
Choć ówczesna sytuacja polityczna nie sprzyjała temu narodowi ludzie nie poddali się - tworzyli wymyślne kryjówki, schowki oraz bunkry, by móc się w nich ukrywać przed wrogiem. Autorzy lektury, Barbara Engelking oraz Jan Grabowski odsłaniają kulisy desperackiej walki o przetrwanie. Współczesny człowiek może być nieco zdziwiony i zaszokowany ich przedsiębiorczością, kreatywnością i komunikatywnością.
Poszukiwanie pomocy często wiązało się z kontaktami ze stroną aryjską. Wielu ludzi, niebędących Żydami organizowało siatki przerzutu za granicę; zazwyczaj przez Słowację i Węgry. Osoby, które pozostawały na ziemiach polskich najczęściej udawały się na wieś, do domów swoich sąsiadów. Ich życie było uzależnione od postawy chrześcijan. Żydowskie dzieci często znajdowały schronienie w klasztorach.
Jaką rolę odegrali tutaj Polacy? Czy potrafili przeciwstawić się niemieckim przepisom prawnym, z których jasno wynikało, że za ukrywanie Żyda grozi śmierć? Jakie decyzje musieli podejmować obywatele wyznania mojżeszowego, by przetrwać ciężkie czasy? Ilu z nich ocalało, a ilu - zginęło?
Opracowanie "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Tom 1-2" daje nam dokładny obraz tamtych wydarzeń. Autorzy dzielą się z nami historiami wielu rodzin, przytaczają zeznania świadków.
Choć lektura została napisana przystępnym językiem nie czyta się jej łatwo, szybko i przyjemnie. To zbiór rzetelnych faktów, a jednocześnie wciągająca opowieść o trudach przetrwania w wojennych warunkach. Warto zagłębić się, pochylić się dłużej nad tą książką, wyciągnąć wnioski i wczuć się w sytuację ofiar. Druga wojna światowa była tragedią wielu narodów, ludzi, jednostek, a opracowanie "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Tom 1-2" pomaga nam spojrzeć na te wydarzenia z punktu widzenia ocalałych Żydów. Publikacje takie, jak ta są niezwykle potrzebne, by już nigdy nie powtórzyły się tego rodzaju zbrodnie.